Việc rèn luyện kĩ năng thực hành phép nhân giúp học sinh nắm chắc một số tính chất cơ bản của các phép tính viết, thứ tự thực hiện các phép tính trong biểu thức có nhiều phép tính…
Phép nhân là phần nội dung quan trọng mà học sinh sẽ được làm quen rất sớm ở lớp 2 thông qua bảng cửu chương và bắt đầu được vận dụng vào các dạng bài tập ở lớp 3. Về cơ bản thì phép nhân có liên quan với phép cộng, thế nhưng lại là một sự rút gọn của phép cộng chỉ qua một dấu nhân (x). Để giúp học sinh không mắc sai sót khi làm các dạng bài tập phần này, cô Nguyễn Thị Hoa – giáo viên môn Toán tại Hệ thống Giáo dục Hocmai.vn sẽ có những lưu ý và hướng dẫn giải bài tập chi tiết.
1. Lý thuyết tổng quát của phần phép nhân.
a) Công thức tổng quát
Một phép nhân cơ bản sẽ có dạng :
a x b = c
Với a, b là thừa số và c là tích. Một phép nhân sẽ có từ 2 thừa số trở lên.
b) Những lưu ý cho phần phép nhân
- Muốn tìm giá trị của một thừa số, ta chỉ cần lấy tích chia cho thừa số còn lại
- Bất kì số nào nhân với 1 cũng bằng chính nó
a x 1 = a
- Bất kì số nào nhân với 0 cũng bằng 0
a x 0 = 0
- Tính chất giao hoán của phép nhân : vị trí của các thừa số có thể thay đổi mà kết quả vẫn giữ nguyên
a x b = b x a
(Tính chất giao hoán trong phép nhân giống với tính chất giao hoán trong phép cộng).
- Nếu giữ nguyên thừa số này tăng thừa số kia lên n lần thì tích cũng tăng thêm n lần
(a x n) x b = c x n
- Nếu giữ nguyên thừa số này giảm thừa số kia đi n lần thì tích cũng giảm đi n lần
(a : n) x b = c : n
- Nếu thừa số thứ nhất tăng m lần , thừa số thứ 2 tăng n lần thì tích tăng m x n lần
(a x m) x (b x n) = c x (m x n)
- Nếu thừa số thứ nhất giảm m lần , thừa số thứ 2 giảm n lần thì tích giảm m x n lần
(a : m) x (b : n) = c : (m x n)
Mời cha mẹ và học sinh tham khảo video bài giảng tại: https://www.youtube.com/watch?v=uqCPSTXP-ac&list=PL0e_LpkftRDOF50QEUOVZulgFfwZYFwBi&index=10
2. Các dạng bài tập thường gặp của phần phép nhân
Dạng 1: Tìm X
VD 1: Tìm X dạng phép nhân cơ bản
X x 4 = 356
=> X = 356 : 4
=> X = 89
Đáp số: X = 89
VD 2: Tìm X dạng phép nhân có sự kết hợp với dạng phép tính cơ bản khác (cộng, trừ, chia)
3 x X – 345 = 432
=> (3 x X) – 345 = 432
=> 3 x X = 432 + 345
=> 3 x X = 777
=> X = 777:3
=> X = 259
Đáp số: X = 259
Dạng 2: Điền >;<;= vào chỗ chấm
Ở dạng bài tập này, để làm được thì học sinh phải quy các vế về thành tích có chung 1 thừa số, sao cho thừa số đó lớn hơn 0. Sau đó so sánh thừa số còn lại và ghi kết quả.
VD 1: So sánh hai vế sau
17 x X …… 13 x X (X # 0)
Vì: 17 > 13
Nên 17 x X > 13 x X
Dạng 3: Tìm tích mới sau khi thừa số thay đổi
VD 1:
Tích hai thừa số thay đổi thế nào trong mỗi trường hợp sau:
a) Thừa số này gấp lên 2 lần, thừa số kia gấp lên 3 lần?
b) Thừa số này gấp lên 3 lần và thừa số kia giảm đi 3 lần?
Cách làm
a) Gọi thừa số một là a, thừa số hai là b, tích hai thừa số sẽ là: a x b
Thừa số a gấp lên 2 lần, thừa số b gấp lên 3 lần thì tích mới sẽ là :
2a x 3b = 2 x 3 x (a x b ) = 6 (a x b )
Vậy tích mới sẽ gấp 6 lần tích cũ.
Đáp số: 6 lần
b) Gọi thừa số một là a, thừa số hai là b, tích hai thừa số sẽ là a x b
Thừa số a gấp lên 3 lần, thừa số giảm đi 3 lần thì tích mới sẽ là:
3a x (b:3) = a x b x (3:3) = a x b
Vậy tích mới sẽ giữ nguyên so với tích cũ.
Đáp số: Tích không thay đổi
Trên đây là toàn bộ phần lý thuyết tổng quát cũng như ví dụ về những dạng bài tập thường gặp của phép nhân. Thông qua video bài giảng về phần này, cô Nguyễn Thị Hoa mong muốn giúp học sinh hình thành kĩ năng tính toán cơ bản – một kĩ năng rất cần thiết và quan trọng trong cuộc sống cũng như trong học tập. Đồng thời việc vận dụng phép nhân còn giúp học sinh củng cố các kiến thức liên quan đến môn toán sau này như đại lượng và các yếu tố hình học giải toán.
Để con học tập và ôn luyện toàn diện hơn, mời cha mẹ cùng tham khảo Chương trình Học Tốt: Các khóa học được xây dựng sát Chương trình chuẩn của Bộ Giáo Dục, đa dạng theo năng lực học của con. Phụ huynh sẽ được nhận tư vấn hoàn toàn miễn phí về khóa học ngay tại đây nhé!
