Phân tích tác phẩm “Đánh nhau với cối xay gió” – Ngữ văn 8

“Đánh nhau với cối xay gió” được trích trong tiểu thuyết nổi tiếng Đôn Ki-hô-tê của nhà văn Xéc-van-tét. Cô Phạm Thị Ngọc Nhung sẽ hướng dẫn các bạn học sinh tìm hiểu và phân tích đoạn trích qua hình tượng cặp nhân vật tương phản Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa, từ đó hiểu hơn về những dụng ý mà nhà văn gửi gắm.

Xem đầy đủ bài giảng của cô Nhung tại đây:

A. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

• Xéc-van-tét (1547 – 1616) là nhà văn lỗi lạc của Tây Ban Nha. 
• Cuộc đời ông trải qua nhiều cực nhọc và âm thầm. Vốn trải nghiệm cuộc sống của bản thân đã trở thành chất liệu sáng tác, giúp ông có tác phẩm để đời Đôn Ki-hô-tê.

2. Tác phẩm

• Xuất xứ: Văn bản được trích từ chương VIII tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê – một trong những tác phẩm vĩ đại nhất của thời đại Phục Hưng.
• Tác phẩm chế nhạo những tàn dư của lý tưởng hiệp sĩ phong kiến lỗi thời, báo trước sự xuất hiện của thời đại Phục Hưng với những con người mới, tính cách và nghị lực mới, sáng ngời chủ nghĩa nhân văn.
• Về tập tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê: Dày gần 2 trang, gồm 2 phần: 

Phần 1: 52 chương, xuất bản năm 1605

Phần 2: 74 chương, xuất bản năm 1615

• Nhân vật bất hủ mang bản chất xã hội: Đôn Ki-hô-tê và Xan-cho Pan-xa

Bố cục:

Phần 1: Từ đầu… bọn khổng lồ: Trước khi đánh nhau với cối xay gió.

Phần 2: Tiếp… toạc nửa vai: Diễn biến cuộc đánh nhau với cối xay gió.

Phần 3: Còn lại: Những sự việc sau khi đánh nhau với cối xay gió.

B. Tìm hiểu chi tiết

1. Nhân vật Đôn Ki-hô-tê

Trước khi đi vào phân tích nhân vật, học sinh cần đọc kỹ văn bản và tìm hiểu các chi tiết liên quan tới nhân vật, hình thành những nội dung chính khi triển khai bài viết. Cụ thể, khi phân tích nhân vật Đôn Ki-hô-tê, chúng ta có những ý chính sau:

• Lai lịch, chân dung
• Thái độ, nhận định khi thấy những chiếc cối xay gió
• Hành động trong cuộc giao tranh
• Quan niệm, cách ứng xử sau cuộc giao tranh

a) Lai lịch, chân dung nhân vật Đôn Ki-hô-tê:

Lai lịch, chân dung
Xuất thân: Dòng dõi quý tộc nghèo	Ngoại hình:  Trạc 50, gầy gò, cao lênh khênh, cưỡi 1 con ngựa còm, mặc áo giáp, đội mũ sắt, mặc áo giáp dài.	Khát vọng:  Muốn trở thành một hiệp sĩ trừ gian cứu thiện, giúp ích cho đời.

b) Thái độ và nhận định khi thấy những chiếc cối xay gió:

• Tưởng đó là những gã khổng lồ ghê gớm và quyết giao chiến giết hết bọn chúng
• Tưởng tượng những cách tay của chúng dài ngoẵng, có đứa dài tới 2 dặm…
• Nhận định cuộc giao chiến điên cuồng và không cân sức nhưng Đôn không sợ

=> Hành động dũng cảm, khát vọng cao đẹp nhưng đầu óc hoang tưởng. 

Cái nhìn sai lệch, khát vọng hão huyền

c) Hành động trong cuộc giao tranh:

Đôn Ki-hô-tê lao vào cuộc đấu với dũng khí của một hiệp sĩ (thét lớn, lấy khiên che kín thân, tay lăm lăm ngọn giáo, đâm vào cánh quạt ở cối xay gió gần nhất)

=> Hành động hài hước, điên rồ, lố bịch

Thất bại nặng nề, người và ngựa ngã như trời giáng nhưng vẫn không cam nhận thất bại (chuyện chinh chiến… tước đi niềm vinh quang đánh bại chúng…)

=> Tiếp tục rơi vào hoang tưởng

d) Quan niệm và cách xử sự sau cuộc chiến

Bắt chước các hiệp sĩ:

• Không rên rỉ, không kêu đau (vì các hiệp sĩ giang hồ dù có bị thương thế nào cũng không được xấu hổ, dù xổ cả gan ruột ra ngoài…)
• Không quan tâm đến những nhu cầu cá nhân, kể cả chuyện ăn, ngủ để nghĩ tới nàng Đuyn-xi-nê-a

Nhận xét hình tượng Đôn Ki-hô-tê

• Ưu: Yêu tự do, chuộng công bằng, lẽ phải, quyết ra tay cứu khổ, trừ gian, dũng cảm, không sợ gian khó
• Nhược: Đầu óc quá hoang tưởng, huyễn hào

=> Đáng giận, đáng cười nhưng cũng đáng trách, đáng thương

2. Hình tượng Xan-chô Pan-xa

Cũng giống với nhân vật Đôn Ki-hô-tê, học sinh phải điểm qua một vài nét chính về lai lịch, chân dung của nhân vật Xan-chô Pan-xa trước khi đi sâu vào phân tích các yếu tố khác của nhân vật.

a) Lai lịch, chân dung nhân vật Xan-chô Pan-xa

Lai lịch, chân dung
Xuất thân: Là một người nông dân	Ngoại hình: Béo, lùn, đủng đỉnh cưỡi lừa theo chủ, luôn mang theo rượu và 2 túi đựng đầy thức ăn.	Khát vọng:  Làm giám mã cho Đôn Ki-hô-tê với hi vọng sau này được làm thống đốc, cai trị vài hòn đảo.

b) Thái độ và nhận định khi thấy những chiếc cối xay gió: 

Đầu óc hoàn toàn tỉnh táo “Xuất hiện đằng kia chẳng phải là… mà chỉ là những cối xay gió…” 

c) Hành động trong cuộc giao tranh

• Can ngăn Đôn Ki-hô-tê
• Vội thúc lừa chạy đến cứu

d) Quan niệm và cách xử sự sau cuộc chiến

• Chỉ cần hơi đau một chút là run rẩy ngay, trừ phi giám mã… cũng cấm không được rên rỉ.
• Đến bữa là ăn uống no nê
• Ngủ một mạch, nếu chủ không gọi thì dù ánh nắng chiếu vào mắt, tiếng chim… không thể đánh thức bác dậy

Đánh giá ưu điểm – nhược điểm của hình tượng Xan-chô Pan-xa

• Ưu điểm: Đầu óc tỉnh táo, thiết thực, lạc quan
• Nhược điểm: Ước muốn tầm thường, chỉ nghĩ đến cá nhân, hèn nhát

3. So sánh cặp nhân vật tương phản Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa

Nhận xét: 

– Dụng ý nghệ thuật của nhà văn: Làm nổi rõ chân dung, tính cách của từng nhân vật.

– Mỗi nhân vật đều có mặt tốt và mặt xấu, đều không hoàn thiện, vì vậy mà trở nên sinh động và chân thực. Họ vừa tương phản lại vừa bổ sung cho nhau.

– Sự hoàn thiện chỉ có trong sự đối chiếu và bổ sung cho nhau – có lẽ đó là triết lí mà Xéc-van-tét với giọng điệu hài hước muốn gửi gắm qua cặp nhân vật Đôn-ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa bất hủ của mình cho văn học nhân loại. 

Về nghệ thuật:

– Xây dựng cặp nhân vật tương phản

– Giọng điệu hài hước, phê phán

Trên đây là những hướng dẫn của cô Nhung khi phân tích văn bản “Đánh nhau với cối xay gió”. Đây là chỉ là một đoạn trích ngắn được trích dẫn, vì vậy để hiểu sâu hơn tác phẩm và các nhân vật, học sinh có thể tìm đọc toàn bộ cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Đôn Ki-hô-tê. Ngoài ra, để nắm rõ các chi tiết trong đoạn trích, các bạn có thể sân khấu hóa đoạn trích “Đánh nhau với cối xay gió”, hay vẽ tranh minh họa hình tượng nhân vật,… Đây đều là những cách học giúp hiểu và nhớ lâu tác phẩm, các bạn học sinh tham khảo nhé!

Ngoài ra, để học tốt môn Ngữ văn, các bạn 2k8 hãy lên kế hoạch học tập ngay từ bây giờ để chủ động về kiến thức nhé. Các bạn có thể tham khảo Khóa Học tốt môn Ngữ văn 8 do cô Nhung trực tiếp giảng dạy với định hướng lộ trình học cụ thể, hệ thống bài giảng được đầu tư kỹ lưỡng cùng lối giảng bài thân thiện, gần gũi chắc chắn sẽ tạo được niềm hứng thú học tập cho các em. 

Đăng ký học thử hoàn toàn miễn phí tại: https://hocmai.link/Lop-hoc-Van-co-Nhung

Đăng ký chương trình Học Tốt 2021 – 2022 Trang bị kiến thức toàn diện với hệ thống bài giảng bám sát SGK, thay thế việc học thêm. Hệ thống đề kiểm tra và bài tập tự luyện có ĐÁP ÁN và HƯỚNG DẪN GIẢI. Đội ngũ giáo viên giỏi chuyên môn và giàu kinh nghiệm giảng dạy. Giúp học sinh tăng cơ hội giành điểm 9 – 10 trong các bài thi, bài kiểm tra. Thông tin chi tiết về khóa học, phụ huynh và học sinh hãy gọi ngay hotline 0936 5858 12 để được tư vấn miễn phí.