Học sinh không chỉ cần nắm chắc kiến thức lý thuyết về sự nở vì nhiệt của các chất, mà còn cần biết cách ứng dụng những tính chất này để lý giải các hiện tượng trong cuộc sống. Trong video bài giảng dưới đây cô Bùi Thị Tuyết sẽ hướng dẫn học sinh giải các bài tập trong bài một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt.
A. Hệ thống kiến thức
I. Sự nở vì nhiệt của chất rắn khi bị ngăn cản
1. Thí nghiệm 1
Câu 1 (SGK): Khi nóng lên thanh thép xảy ra hiện tượng gì?
-> Thanh thép giãn nở vì nhiệt khi nóng lên.
Câu 2 (SGK): Hiện tượng xảy ra với chốt ngang chứng tỏ điều gì?
-> Thanh thép khi giãn nở vì nhiệt nếu bị ngăn cản sẽ gây ra lực rất lớn.
2. Thí nghiệm 2
Câu 3 (SGK):: Nếu dùng 1 khăn tẩm nước lạnh phủ lên thanh thép thì chốt ngang cũng bị gãy. Từ đó ta rút ra kết luận gì?
-> Thanh thép co lại vì nhiệt nếu bị ngăn cản cũng gây ra lực rất lớn.
*Hãy so sánh hiện tượng xảy ra đối với thanh thép và chốt ngang trong 2 trường hợp trên:
– Khi đang đốt nóng thanh thép, phủ khăn lạnh lên.
-> Chốt ngang bị gãy ngay.
– Khi đang đốt nóng thanh thép thì dừng lại.
-> Chốt ngang không bị gãy.
Cô Tuyết hướng dẫn giải bài tập
3. Kết luận
Những vật rắn khi giãn nở vì nhiệt nếu bị ngăn cản có thể gây ra những lực rất lớn.
4. Vận dụng
Câu 5 (SGK): Em có nhận xét gì về chỗ tiếp nối 2 đầu thanh ray xe lửa? Tại sao người ta lại phải làm như thế?
-> Chỗ đường ray bị cong lên do chỗ tiếp nối 2 thanh ray không có đủ khe hở cho thanh sắt nở.
Câu 6 (SGK): Hai gối đỡ cấu tạo có giống nhau không? Tại sao một gối đỡ phải đặt trên các con lăn?
-> Hai gối đỡ đó có cấu tạo không giống nhau. Một đầu được đặt gối lên các con lăn, tạo điều kiện cho cầu dài ra khi nóng lên mà không thể gây ra lực lớn làm ảnh hưởng đến cầu.
II. Băng kép
1. Thí nghiệm
Câu 7 (SGK): Đồng và thép nở vì nhiệt giống nhau hay khác nhau?
-> Đồng và thép có sự nở vì nhiệt khác nhau.
Câu 8 (SGK): Khi bị hơ nóng, băng kép luôn luôn cong về phía thanh nào? Tại sao?
-> Khi hơ nóng băng kép luôn cong về phí thanh đồng vì đồng có sự giãn nở vì nhiệt nhiều hơn thép.
Câu 9 (SGK): Băng kép đang thẳng. Nếu làm cho lạnh đi thì nó có cong không? Nếu có, thì cong về phía thanh thép hay thanh đồng? Tại sao?
-> Nếu làm lạnh băng kép vẫn cong nhưng cong về phía thanh đồng. vì đồng co lại vì nhiệt nhiều hơn thanh thép.
Cô Tuyết hướng dẫn lý thuyết về băng kép
2. Kết luận
Khi đốt nóng hoặc làm lạnh một băng kép thì nó đều bị cong lại:
+ Nếu khi đốt nóng băng kép cong về phía thanh có sự giãn nở vì nhiệt ít hơn.
+ Nếu khi làm lạnh băng kép cong về phía thanh có sự giãn nở vì nhiệt nhiều hơn.
3. Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Tại sao gạch lát ở vỉa hè có khoảng cách giữa các viên gạch lớn hơn so với các viên gạch được lát trong nhà? Hãy chọn phương án đúng nhất
A. Vì ngoài trời thời tiết rất nóng nên rải chửa khoảng cách để có sự giãn nở của các viên gạch.
B. Vì lát như thế là rất lợi gạch.
C. Vì lát như thế mới phù hợp mỹ quan đường phố.
D. Các phương án đưa ra đều đúng.
Chọn A.
Câu 2: Có nhận xét gì về mối quan hệ giữa độ dày của cốc thủy tinh và độ bền của cốc?
A. Không có mối quan hệ gì giữa độ bền của cốc và độ dày của thủy tinh làm cốc.
B. Cốc thủy tỉnh mỏng bền hơn cốc thủy tinh dày vì sự giãn nở vì nhiệt ở mặt trong và mặt ngoài của cốc xảy ra gần như cùng 1 lúc.
C. Hai cốc bền như nhau vì cùng có độ giãn nở nhiệt như nhau.
D. Cốc thủy tinh dày bền hơn cốc thủy tinh mỏng vì được làm từ nhiều thủy tinh hơn.
Chọn B.
Câu 3: Khi tra lưỡi liềm vào cán gỗ người ta thường nung đỏ hoen sắt sau đó tra liềm vào và dùng nước tưới lên chỗ nối. Em hãy cho biết người ta đã lợi dụng tính chất nào của vật rắn:
A. Sự nóng chảy, sự đông đặc.
B. Sự sôi, sự nóng chảy, sự nở vì nhiệt.
C. Sự nở vì nhiệt của chất rắn.
D. Sự nóng chảy, sự nở vì nhiệt.
Chọn C.
Câu 4: Có 2 băng kép loại “nhôm-đồng” và “đồng-thép”. Khi được nung nóng thì 2 băng kép đều cong lại, thành nhôm của băng thứ nhất nằm ở vòng ngoài, thanh thép của băng thứ 2 nằm ở vòng trong. Hỏi cách sắp xếp các chất theo thứ tự nở vì nhiệt từ ít đến nhiều nào dưới đây là đúng?
A. Thép, đồng, nhôm.
B. Nhôm, đồng, thép.
C. Thép, nhôm, đồng.
D. Đồng, nhôm, thép.
Chọn A.
Câu 5: Băng kép hoạt động dựa trên hiện tượng:
A. Chất rắn nở ra khi nóng lên.
B. Chất rắn co lại khi lạnh đi.
C. Chất rắn co dãn vì nhiệt ít hơn chất lỏng.
D. Các chất rắn khác nhau co dãn vì nhiệt khác nhau.
Chọn D
4. Một số câu hỏi tự luận
Câu 1: Tại sao khi xây dựng các bức tường dài người ta không xây liền nhau mà xây từng đoạn cách?
-> Vì sự nở vì nhiệt của chất rắn khi bị ngăn cản có thể gây ra lực rất lớn, nên người ta phải xây tường theo từng đoạn các nhịp để tránh hiện tượng này.
Câu 2: Lấy kéo cắt một băng dài từ tờ giấy bạc trong bao thuốc lá (giấy bạc được cấu tạo từ 1 lớp nhôm mỏng ép dính với 1 lớp giấy). Dùng tay căng băng theo phương nằm ngang, mặt nhôm nằm ở phía dưới, rồi di chuyển băng đi lại trên ngọn lửa sao cho băng không cháy. Mô tả hiện tượng xảy ra. Giải thích.
-> Hiện tượng xảy ra là giấy bạc sẽ bị cong về phía mặt giấy do nhôm có sự giãn nở nhiều nhiều hơn giấy.
Trên đây là những kiến thức cũng như bài tập về một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt do cô Bùi Thị Tuyết hướng dẫn. Để đảm bảo việc học tại nhà hiệu quả, lượng kiến thức không bị gián đoạn, đứt gãy, phụ huynh và các bạn học sinh hãy theo dõi chương trình “Học online cùng HOCMAI” được phát sóng trực tiếp trên fanpage Hocmai.vn THCS và kênh Youtube HOCMAI THCS.
Bên cạnh việc ôn tập kiến thức cho kỳ II, cha mẹ cũng cần giúp con chuẩn bị kiến thức cho năm học mới. Do chương trình học năm nay kết thúc muộn, thời gian nghỉ hè bị rút ngắn nên con không thể có thời gian chuẩn bị tốt cho năm học mới được. Để con có lộ trình học phù hợp cho năm học tiếp theo, phụ huynh có thể tham khảo Chương trình học tốt 2020-2021 của HOCMAI.
Chương trình gồm hệ thống bài giảng chi tiết, chất lượng, bám sát chương trình học của Bộ GD&ĐT. Bên cạnh đó là kho bài tập phong phú, đa dạng, dịch vụ hỗ trợ 247 tiện ích giúp học sinh học hành thuận tiện mà còn giúp phụ huynh dễ dàng kiểm tra, đánh giá được tình hình học tập của con.
>>> Đăng ký học thử miễn phí TẠI ĐÂY.
Thông tin chi tiết liên hệ ngay hotline 0936 5858 12 để được tư vấn miễn phí.
