Hướng dẫn cha mẹ làm bạn cùng con trên môi trường số

Internet, mạng xã hội ngày càng hiện diện thường xuyên trong mỗi gia đình. Bên cạnh những lợi ích không thể chối cãi, môi trường số cũng mang lại nhiều lo lắng cho cha mẹ trong việc bảo vệ con cũng như chính bản thân và gia đình mình.

Những lo lắng của cha mẹ khi con dùng Internet

Trong bối cảnh bùng nổ thời đại số, mạng internet đã và đang mang lại nhiều lợi ích hàng ngày cho việc giải trí và học tập của con cái và chính cha mẹ. Tuy nhiên, đa phần cha mẹ đều lo lắng khi cho con sử dụng internet. Tại hội thảo “Làm bạn cùng con trên môi trường số do Facebook phối hợp cùng Hệ thống Giáo dục HOCMAI và trường phổ thông liên cấp H.A.S (Hà Nội) tổ chức, tới 70% cha mẹ cho biết chưa biết cách hoặc chưa được đào tạo về kỹ năng bảo vệ con an toàn trong thời đại số.

Chị Phạm Ánh Hồng (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) có con đang học lớp 10 tại trường Phổ thông Liên cấp HAS Hà Nội cho biết, lo lắng lớn nhất của chị là con sử dụng quá nhiều thời gian để lên mạng dẫn đến việc con không muốn tham gia các hoạt động ở ngoài đời thực. Nếu điều này kéo dài có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của con như con dễ bị cận thị, lười vận động và kết quả học tập không được cao.

Phụ huynh tham gia hội thảo “Làm bạn cùng con trên môi trường số”

Cũng có con học lớp 10, anh Nguyễn Thế Anh (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho biết thêm, ở trên mạng có rất nhiều cám dỗ làm con mất đi sự tập trung đối với việc học như xem phim, chơi game, nhắn tin với bạn bè… Không những thế, với việc chưa có các công cụ, phần mềm kiểm soát nội dung thông tin trên mạng phù hợp theo từng độ tuổi cũng là nỗi lo lắng của phụ huynh vì con có thể bị các đối tượng xấu lợi dụng, lừa đảo, lôi kéo, rủ rê dẫn đến các suy nghĩ, hành động tự làm hại bản thân hay trái pháp luật. 

Lo lắng của cha mẹ là chính đáng nhưng không thể ngăn cản con tiếp cận với những lợi ích từ môi trường số. Thay vào đó, cha mẹ phải biết cách đồng hành, hướng dẫn con sử dụng mạng Internet sao cho an toàn, hợp lý và thông minh. Đặc biệt, cha mẹ phải giống như những người bạn của con, chia sẻ, đồng hành và bảo vệ con an toàn trên không gian mạng.

Phương pháp đồng hành cùng con trên môi trường số

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục và khoa học công nghệ, Tiến sĩ Nguyễn Thành Nam, chuyên gia giáo dục tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI cho rằng, để bảo vệ con an toàn trên mạng thì cha mẹ cần thay đổi bản thân, trang bị kiến thức, kỹ năng cho con và đồng hành cùng con trên môi trường số.

Thứ nhất, thận trọng với hình ảnh của bản thân trên môi trường số. Những hình ảnh trên mạng là những hình ảnh công khai và có thể được nhiều người quan tâm do đó, cha mẹ cần chú ý đến hình ảnh của bản thân trên môi trường số từ nhiều nguồn khác nhau như trên báo chí, mạng xã hội, cộng đồng hay những bài viết, hình ảnh của bản thân đăng tải lên trên mạng bởi vì những hình ảnh này rất khó kiểm soát và sẽ tồn tại lâu dài. Bên cạnh đó, với những hình ảnh tiêu cực có thể làm đảo lộn hoặc ảnh hưởng tới cuộc sống gia đình của cha mẹ và con cái.

Để hình ảnh của bản thân tốt hơn ở trên mạng, cha mẹ hãy chủ động đăng tải hình ảnh, nội dung phù hợp lên trên mạng, tương tác với những người bạn ở trên mạng bằng cách thích, chia sẻ, bình luận vào các bài viết của họ.

TS. Nguyễn Thành Nam chia sẻ phương pháp đồng hành cùng con trên môi trường số

Thứ hai, tạo lập thói quen lành mạnh trên môi trường số. Cha mẹ nên có nguyên tắc hành xử đúng mực ở trên mạng như đăng tải các hình ảnh, nội dung, thông tin đúng pháp luật, đúng đạo đức và khoa học. Bên cạnh đó, cha mẹ đừng ngần ngại học hỏi những cái hay, cái mới và thể hiện sự quan tâm, giúp đỡ mọi người ở trên mạng. Đặc biệt, cha mẹ hãy thấu hiểu, tôn trọng và chia sẻ cảm xúc với người khác, nhất là các con vì đây là cách tốt nhất để thể hiện bản thân trong khi vẫn đảm bảo được quyền riêng tư và uy tín của cha mẹ trên môi trường số. 

Thứ ba, tổ chức cuộc sống số trong gia đình. Cha mẹ hãy thiết lập một cuộc sống số giống như ở ngoài đời thực bằng cách quan tâm, chia sẻ và giúp đỡ con cái ở trên mạng. Để mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái ở trên mạng trở nên tốt đẹp hơn, cha mẹ có thể chia sẻ các chương trình truyền hình thực tế yêu thích với con, tìm hiểu các ứng dụng yêu thích của con và cùng con tham gia các ứng dụng này để hiểu con hơn.

Tuy nhiên cha mẹ cũng cần thiết lập thời gian với con về việc không sử dụng mạng xã hội và điện thoại trong ngày để tập trung vào làm các công việc khác như nghiên cứu hay học tập.

Thứ tư, hướng dẫn con về an toàn trực tuyến. Trên môi trường số con sẽ gặp và nói chuyện với nhiều người, truy cập vào mạng xã hội từ nhiều thiết bị khác nhau do đó, để đảm bảo an toàn trực tuyến, con cần tạo các tài khoản, mật khẩu mạnh bằng cách kết hợp giữa các chữ viết hoa, viết thường, có các ký tự khác nhau, mật khẩu không được quá ngắn và chỉ mình con biết mật khẩu này. Ngoài ra, con có thể bảo vệ mật mật khẩu bằng hai lớp và đặt lại mật khẩu nếu phát hiện tài khoản của mình bị đăng nhập từ một thiết bị khác. 

Cuối cùng, cha mẹ hãy hướng dẫn cho con biết nên chia sẻ điều gì và giữ riêng tư điều gì ở trên mạng để kiểm soát các nội dung, thông tin, hình ảnh của con và phòng tránh những những nội dung, thông tin tiêu cực ảnh hưởng, bôi nhọ, xúc phạm đến danh dự và nhân phẩm của con. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần là tấm gương và nói chuyện với con về việc tôn trọng, thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc của bản thân đối với mọi người ở trên mạng để xây dựng các mối quan hệ lành mạnh và tốt đẹp hơn.

Để đồng hành và bảo vệ con trên môi trường số, Tiến sĩ Nguyễn Thành Nam khuyên: “Cha mẹ và con cái giống như việc thả diều. Muốn diều bay cao bay xa thì cha mẹ cần thả nhiều dây nhưng không được buông thả dây diều để diều bay tự do. Con cái ở trên mạng cũng như vậy, tôn trọng sự riêng tư của con nhưng cũng cần hướng dẫn con để bảo vệ và đảm bảo sự an toàn cho con”.