Với mục đích cung cấp thêm các tài liệu hướng dẫn giúp ích cho các bạn học sinh trong quá trình học phần Tiếng Việt, chương trình Ngữ Văn 9, các bạn hãy cùng HOCMAI theo dõi bài soạn Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự tại bài viết sau đây!
I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Câu hỏi 1 (SGK Ngữ Văn 9 tập 1, trang 117)
Đọc lại đoạn trích “Kiều ở Lầu Ngưng Bích” của Nguyễn Du. Trả lời các câu hỏi:
a, Chỉ ra những câu thơ miêu tả cảnh, những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thuý Kiều?
b, Những câu thơ tả cảnh có quan hệ gì với nội tâm nhân vật?
c, Miêu tả nội tâm Kiều có tác dụng gì với việc khắc họa nhân vật trong văn bản tự sự?
Gợi ý: Đọc kỹ bài và chỉ ra các câu có tính biểu cảm, miêu tả.
Hướng dẫn giải:
a,
– Những câu thơ tả cảnh vật trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích:
Bốn bề bát ngát xa trông
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia
– Những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thúy Kiều:
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
– Những câu thơ vừa tả cảnh, vừa miêu tả tâm trạng Thúy Kiều:
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
…
Xót người tựa của hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ
Sân lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
…
Buồn trông cửa bể chiều hôm
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
b,
– Những câu thơ tả cảnh có quan hệ mật thiết với nội tâm nhân vật.
– Người ta thường nói “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”, trường hợp của Thúy Kiều cũng vậy. Buồn trước cảnh bèo dạt mây trôi, Kiều nhìn đâu cũng chỉ thấy những đau buồn, chua xót.
– Câu thơ tả cảnh nhưng cũng tả tình: cảm giác buồn bã, cô đơn, chẳng biết đi đâu trước tương lai mịt mờ, không lối thoát.
c,
– Miêu tả nội tâm Thúy Kiều giúp người đọc dễ dàng thấy được tâm hồn và tính cách của nhân vật.
– Miêu tả nội tâm trong đoạn trích giúp khắc họa chân thật, sinh động hình tượng của nàng Kiều. Từ đó, Nguyễn Du có thể bộc lộ rõ về chiều sâu suy tưởng của nhân vật.
Câu hỏi 2 (SGK Ngữ Văn 9 tập 1, trang 117)
Đọc đoạn trích trong tác phẩm “Lão Hạc” của Nam Cao.
Tác giả đã miêu tả nội tâm Lão Hạc như nào?
Hướng dẫn giải:
– Nội tâm của nhân vật Lão Hạc được Nam Cao thể hiện qua từng nét mặt, cử chỉ. Những hành động của lão trên gương mặt: co rúm, những vết nhắn xô lại, ép cho nước mắt chảy ra, nghèo đầu, miệng móm mém mếu rệu, bật khóc, đều để diễn tả tâm trạng đau đớn của lão.
– Đây là tâm trạng xót xa, ăn năn và hối hận tột cùng khi lão phải bán cậu Vàng đi. Tựa như một đứa trẻ phải rời xa thứ mà mình yêu thích nhất.
II. Soạn bài miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự: Phần luyện tập
Câu hỏi 1 (SGK Ngữ Văn 9 tập 1, trang 117)
Thuật lại đoạn trích Mã giám Sinh mua Kiều bằng văn xuôi? Chú ý miêu tả nội tâm Kiều.
Hướng dẫn giải:
– Mụ mối gần nhà ngỏ ý với gia đình Thúy Kiều rằng muốn giới thiệu viễn khách vào vấn danh nàng. Tên đó họ tên là Mã Giám Sinh, quê ở huyện Lâm Thanh, là học sinh trường Quốc Tử Giám. Tuổi đã ngoài 40 mà bề ngoài chải chuốt bảnh bao, mày râu nhẵn nhụi như một thư sinh chính hiệu. Tuy vậy, hành động lại hết sức thô lỗ, sỗ sàng khi ngồi ở ghế trên. Hắn bộc lộ bản chất con buôn khi bắt nàng Kiều phải cho xem mặt, thử tài đàn hát, làm thơ.
– Kiều là con nhà khuê các, vậy mà giờ đây lại lâm vào cảnh ngộ này, nàng đau đớn xót xa cho phận con gái của mình, mỗi bước chân là một dòng lệ tuôn rơi. Nàng đau xót, tủi hổ; trên gương mặt tuyệt sắc là nét ủ rũ, buồn như cúc, gầy như mai.
– Mã Giám sinh đòi Kiều đàn hát, nhưng rồi bản chất con buôn của hắn lại bộc lộ khi đắn đo, cò kè ngã giá mua Thúy Kiều như một món hàng với giá ngoài bốn trăm lượng bạc.
Câu hỏi 2 (SGK Ngữ Văn 9 tập 1, trang 117)
Đóng vai Kiều, kể lại đoạn trích Báo ân báo oán, chú ý bộc lộ tâm trạng khi gặp Hoạn Thư.
Hướng dẫn giải
– Nhờ sự cứu giúp của Từ Hải, người anh hùng “đầu đội trời, chân đạp đất”; tôi từ phận con hát được nâng lên thành phu nhân nhất phẩm. Phen này, tôi nhất định phải báo ân những người đã cứu giúp mình lúc hoạn nạn, và báo oán những người đã làm mình đau khổ.
– Tôi cho mời Thúc Sinh tới công đường uy nghiêm để báo ân chàng. Ngày xưa, khi còn ở chốn lầu xanh, chàng đã từng cứu tôi khỏi nơi nhơ nhớp đó, nên duyên vợ chồng. Ân nghĩa đó tôi còn mãi nhớ, do vậy đã gửi chàng ít bổng lộc gọi là để tỏ lòng thành của bản thân. Nhưng, người vợ tai quái, ác độc của chàng – Hoạn Thư, người đã khiến tôi nếm bao đau khổ tủi nhục, sẽ không được tha thứ.
– Hoạn Thư được dẫn ra. Nhìn dáng quỳ lạy của mụ, tôi bừng lên lửa giận khi nhớ tới những kí ức xưa kia hiện về. Nhớ tới cảnh làm hoa nô, tôi giở giọng chào “Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây”. Hoạn Thư sợ hãi, khấu đầu, lạy lục van vỉ xin khoan hồng. Nhưng đúng là một người đàn bà quỷ quái tinh ma, mụ ta nhanh chóng ngụy biện thuyết phục, chống đỡ khiến tôi rơi vào cảnh khó xử.
– Tôi bèn mở miệng khen cho cái miệng lanh lợi của mụ, rồi tha thứ cho mụ thay vì trừng phạt nặng như ban đầu.
Câu hỏi 3 (SGK Ngữ Văn 9 tập 1, trang 117)
Viết lại tâm trạng của bản thân sau khi làm ra việc có lỗi với bạn
Gợi ý: Mỗi cá nhân đều có một câu chuyện của riêng mình. Hãy viết những lời theo trái tim mách bảo, và xem xét đưa cho bạn mình để làm hòa nhé!
Hướng dẫn giải:
Ngày hôm nay, mình đã sai khi chế nhạo điểm của Huy trước mặt các bạn trong tổ. Huy vốn là một bạn trai nghịch ngợm, hay nói chuyện và phải ngồi sổ đầu bài nhiều lần. Là một học sinh gương mẫu, mình rất không thích những người con trai như Huy. Do vậy, khi Huy được 3 điểm môn Tiếng Anh, mình thấy xứng đáng lắm.
Mình phát bài kiểm tra xuống cho mọi người, và khi đứng trước mặt Huy; mình đã trêu chọc bạn ấy: “Ê, học mà được 3 điểm thì sao mà được lên lớp?”. Cả tổ quay lại nhìn bọn mình, rồi mặt Huy sầm xuống, nó giật phắt lấy bài kiểm tra, không nói tiếng nào rồi đi ra khỏi lớp. Lúc đó mình sốc lắm. Mình không ngờ lại thốt ra những lời như thế. Chỉ vì một con điểm mà mình lại chế nhạo bạn cùng lớp của mình.
Trong bụng mình cồn cào mong muốn đi xin lỗi Huy, nhưng cái tôi của mình rất cao. Đầu mình như muốn nổ tung ra và cuối cùng quyết định sẽ nói thật. Hôm sau tới lớp, mình sẽ tới xin lỗi cậu ấy!
Trên đây là Soạn bài Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự do HOCMAI tổng hợp. Hy vọng chuỗi bài hướng dẫn Soạn văn 9 sẽ giúp các bạn học sinh có thêm tài liệu tham khảo giúp quá trình thi và học tập hiệu quả hơn. Mong bài viết này sẽ giúp các bạn học sinh học tập hiệu quả, ôn tập tốt hơn khi học tập môn Ngữ Văn 9!
