Nắm được khái niệm và phân loại quan hệ từ, hệ thống các bài tập theo từng dạng sẽ giúp học sinh dễ dàng đạt điểm cao phần này.
Quan hệ từ là bài học luyện từ và câu quan trọng ở Tiểu học mà con sẽ được gặp lại ở cấp THCS. Hơn nữa, đây còn là kiến thức thực tế và hữu ích, con cần sử dụng trong viết tập làm văn lẫn giao tiếp hằng ngày. Để học sinh hiểu và vận dụng đúng quan hệ từ trong văn nói lẫn văn viết, cô Thu Hoa (hocmai.vn) đã tổng hợp kiến thức và phân dạng bài tập tiêu biểu. Đây sẽ là nội dung rất quan trọng mà học sinh không thể bỏ qua đấy.
1- Định nghĩa về quan hệ từ
Quan hệ từ là từ nối các từ ngữ hoặc các câu, nhằm thể hiện mối quan hệ giữa những từ ngữ hoặc những câu ấy với nhau : và, với, hay, hoặc, nhưng, mà, thì, của, bằng, như, để,…
2- Phân loại quan hệ từ
Thông thường, quan hệ từ được chia làm hai dạng sau: Quan hệ từ (là các quan hệ từ đơn lẻ, xuất hiện duy nhất trong câu với chức năng nối vế); cặp quan hệ từ (là các quan hệ từ đi theo cặp với nhau để biểu thị đầy đủ được mối quan hệ của các đối tượng).
Các kiểu quan hệ từ thường gặp
- Quan hệ đồng thời: cùng,…
Ví dụ: Hoa cùng gia đình về thăm quê ngoại. - Quan hệ lựa chọn: hay, hoặc,…
Ví dụ: Màu đỏ hoặc vàng sẽ làm nổi bật bức tranh hơn. - Quan hệ đối lập: nhưng, tuy,…
Ví dụ: Tuy mưa lớn, cây trong vườn vẫn không bị quật ngã.
Các kiểu cặp quan hệ từ thường gặp ở Tiểu học
- Chỉ nguyên nhân – kết quả: vì…nên, …
Ví dụ: Vì Nam không chịu học bài nên bị điểm kém. - Giả thiết – kết quả: nếu…thì, …
Ví dụ: Nếu ngày mai mưa thì ta sẽ hoãn chuyến đi. - Chỉ sự tăng tiến: càng … càng, không những … mà còn
Ví dụ: Tôi càng nói, cô bé càng sợ hãi chạy đi. - Chỉ sự tương phản: tuy… nhưng,…
Ví dụ: Tuy Nam không đạt giải nhưng mẹ cậu rất hãnh diện vì cậu đã cố gắng hết mình.
Tham khảo video bài giảng tại: https://hocmai.vn/bai-giang-truc-tuyen/61798/bai-05-luyen-tap-ve-quan-he-tu.html
3 – Các dạng bài tập về quan hệ từ ở Tiểu học
Dạng 1: Chọn các quan hệ từ thích hợp để điền vào chỗ trống
Bà tập mẫu: Điền quan hệ từ phù hợp để hoàn thành câu: (Tuy … nhưng; của; nhưng; vì … nên; bằng; để).
- Những cái bút … tôi không còn mới … vẫn tốt. (của/nhưng)
- Tôi vào thành phố Hồ Chí Minh … máy bay … kịp cuộc họp ngày mai. (bằng/để)
- … trời mưa to … nước sông dâng cao. (Vì … nên)
Dạng 2: Tìm quan hệ từ xuất hiện trong câu
Bài tập mẫu: Xác định quan hệ từ trong các câu sau.
- Trên bãi tập, một tổ tập nhảy sao còn một tổ tập nhảy xa. (còn)
- Trời mưa to mà bạn Quỳnh không có áo mưa. (mà)
- Lớp em chăm chỉ nên thầy rất vui lòng.(nên)
Dạng 3: Tìm và gạch dưới quan hệ từ rồi cho biết chúng thuộc quan hệ từ gì
Bài tập mẫu: Xác định và phân loại cặp quan hệ từ trong các câu dưới đây.
- Bạn Hà chẳng những học giỏi mà bạn ấy còn ngoan ngoãn.
(Quan hệ tăng tiến) - Sở dĩ cuối năm Châu phải thi lại vì không chịu khó học bài.
(Quan hệ nguyên nhân – kết quả). - Tuy chúng ta đang tận tình giúp đỡ Khôi nhưng bạn ấy vẫn chưa tiến bộ.
(Quan hệ đối lập)
Dạng 4: Điền quan hệ từ thích hợp vào chỗ chấm
Bài tập mẫu: Điền các quan hệ từ thích hợp để hoàn thành câu.
- Hoa … Hồng là bạn thân. (và)
- Hôm nay, thầy sẽ giảng … phép chia số thập phân. (về)
- … mưa bão lớn … việc đi lại gặp khó khăn. (Vì … nên)
Dạng 5 + 6: Đặt câu sử dụng quan hệ từ/cặp quan hệ từ
Bài tập đặt câu với quan hệ từ không quá khó, nhưng để đặt câu hay và phục vụ trong viết tập làm văn, cô Thu Hoa cũng lưu ý học sinh nên vận dụng các nghệ thuật so sánh, nhân hóa trong câu. Câu văn sẽ hấp dẫn và thu hút người đọc hơn.
- Câu văn thông thường: Gió thổi mạnh và mưa băt đầu kéo đến.
- Câu văn hay: Từng trận gió rít ầm ầm qua khe cửa và cơn mưa ào ào kéo đến.
Dạng 7: Viết đoạn văn theo yêu cầu có sử dụng quan hệ từ
Đây là dạng bài phát triển từ bài tập đặt câu, khi đã có kỹ năng đặt câu logic và hấp dẫn thì việc viết đoạn cũng hoàn toàn tương tự. Nhưng học sinh hãy lưu ý, cần căn cứ và yêu cầu đề bài, theo sát sườn nội dung để hình thành đoạn văn để tránh lỗi lan man, sử dụng các quan hệ từ thích hợp chứ đừng nên tùy ý.
Bài học của cô giáo Thu Hoa (Hocmai.vn) đã cung cấp kiến thức về quan hệ từ: khái niệm, phân loại, các ví dụ trong từng dạng bài và cách làm hiệu quả nhất. Cha mẹ hãy lưu ý cho con ôn tập phần kiến thức quan trọng này nhé!
Hè để vui chơi nhưng không thể bỏ bê kiến thức. Cha mẹ hãy chuẩn bị sẵn sàng cho con bươc vào năm học mới mà không hề lo sợ trước kiến thức mới nhé. Chương trình Học Tốt với rất nhiều khóa học và bài học bổ ích đã sẵn sàng trở thành “cánh tay” đồng hành cùng con trên chặng đường mới. Tìm hiểu ngay thôi!
