Hệ thống kiến thức và phương pháp học tốt phần văn bản Ngữ văn lớp 8

Phần văn bản chương trình Ngữ văn 8 đánh dấu một sự thay đổi lớn trong cấu trúc chương trình Ngữ văn. Nếu như lớp 6 và lớp 7 học sinh học các đoạn trích nhỏ và ngắn thì đến lớp 8 các văn bản được đưa vào chương trình dài ra đáng kể và nội dung cũng phong phú, phức tạp hơn rất nhiều. Học sinh cần chú ý kiến thức phần văn bản trong Ngữ văn 8, vì đây là bước đệm để các bạn tiếp cận Ngữ văn 9 dễ dàng, hiệu quả hơn.

Hệ thống kiến thức phần văn bản (Ngữ văn 8) học kì I

Phần đầu tiên trong chương trình Ngữ văn 8, học sinh được học truyện kí Việt Nam. Từ những văn bản hồi kí kể lại ấn tượng, kỷ niệm ngày đầu tiên đi học trong truyện Tôi đi học (Thanh Tịnh) cho đến những truyện ngắn viết về số phận bi thảm bất hạnh của người nông dân trước Cách mạng tháng 8 như trong truyện Lão Hạc (Nam Cao), Tức nước vỡ bờ (Ngô Tất Tố), hay những truyện ngắn về tình mẫu tủ thiết tha, tình cảm gia đình nồng thắm không gì có thể chia cắt được như Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng). Học sinh được học bốn đoạn trích truyện kí Việt Nam đều là những đoạn trích rất hay và xúc động.

Sau khi học truyện kí Việt Nam, học sinh sẽ học những truyện kí nước ngoài ở rất nhiều nền văn học khác nhau. Ta sẽ đến nền văn học Đan Mạch với truyện ngắn Cô bé bán diêm của nhà văn An-đéc-xen – truyện ngắn rất quen thuộc với tuổi thơ. Sau đó, ta sẽ đến nền văn học Mỹ với truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng của nhà văn O Hen-ri đầy giá trị nhân văn cao cả. Chúng ta tiếp tục đến với những đất nước xa xôi, với những nền văn hóa thậm chí chưa được biết đến như Cư–rơ– gư–xtan với truyện dài Người thầy của tôi (tác giả Ai-ma-tốp) mà đoạn trích được học là Hai cây phong. Ngược dòng lại lịch sử mấy trăm năm trước, học sinh được học cuốn tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê của tác giả Xéc-van-tét ở đất nước Tây Ban Nha với đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió. 

Học sinh được học truyện ở nhiều nền văn hóa và nhiều thời đại từ thời kì trung đại đến hiện đại. Từ đó có hình dung khái quát về sự đa dạng, phong phú của nền văn chương thế giới. Dù rất đa dạng ở nhiều quốc gia, nhiều vùng miền và được sáng tác ở nhiều hoàn cảnh, thời điểm khác nhau nhưng các tác phẩm đều có chung một nội dung là ca ngợi giá trị nhân văn cao đẹp: tình yêu thương, sự công bằng, công lí trên cuộc đời. Đây chính là những giá trị bất hủ muôn đời của những tác phẩm văn học chân chính.

Phần đầu của chương trình Ngữ văn 8, ta học rất nhiều tác phẩm tự sự, hầu hết đều là truyện và kí của Việt Nam, của nước ngoài. Ở phần cuối học kì I, học sinh sẽ học các văn bản nhật dụng nói về những vấn đề bức thiết của cuộc sống như việc sử dụng các bao bì nilon gây ảnh hưởng đến môi trường trong Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000, hút thuốc lá có hại thế nào trong Ôn dịch, thuốc lá  (Nguyễn Khắc Viện), bùng nổ dân số tác động xấu đến kinh tế, môi trường và xã hội ra sao trong Bài toán dân số (Thái An) …

Hệ thống kiến thức phần văn bản (Ngữ văn 8) học kì II

Mở đầu học kỳ II, học sinh được học thơ lãng mạn hay còn gọi là phong trào Thơ Mới. Chúng ta được làm quen với những tên tuổi và tác phẩm thơ mới rất hay, tiêu biểu như: Ông đồ (Vũ Đình Liên), Nhớ rừng (Thế Lữ), Quê hương (Tế Hanh)… Ta bước đầu nhận biết đặc điểm của thơ lãng mạn về thể thơ, cảm xúc, bút pháp, ngôn ngữ… 

Sau học thơ cách mạng, học sinh được học những bài thơ cách mạng nổi tiếng của nền văn học Việt Nam hiện đại. Các bạn được học về những tác giả nổi tiếng như Hồ Chí Minh, Tố Hữu với các bài thơ được sáng tác trong tù, hay được viết ở chiến khu Việt Bắc: Khi con tu hú (Tố Hữu), Tức cảnh Pác Bó, Ngắm trăng (Hồ Chí Minh)… Đặt trong tương quan giữa thơ cách mạng và thơ lãng mạn, các bạn sẽ nhìn thấy những điểm tương đồng và cả những nét khác biệt của hai trào lưu này.

Tiếp theo chương trình Ngữ văn 8 học kỳ II, sau khi học thơ cách mạng và thơ lãng mạn, học sinh sẽ được học sang hàng loạt văn bản nghị luận và bắt đầu bằng nghị luận thời kì trung đại. Các bạn sẽ học những áng văn nghị luận mẫu mực rất nổi tiếng có thể các bạn đã biết đến những áng văn này trước khi học chương trình Ngữ văn 8. Đó là Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn), Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Bình Ngô Đại Cáo (Nguyễn Trãi) hay Bàn luận về phép học (Nguyễn Thiếp)…

Sau khi học văn nghị luận trung đại học sinh được học văn nghị luận thời kì hiện đại. Đó là văn bản của Nguyễn Ái Quốc – Thuế Máu phản ánh tội ác của thực dân Pháp gây ra với những nước thuộc địa. Đây là một áng văn nghị luận mẫu mực tiêu biểu cho văn phong thời kì hiện đại. Bút pháp cực kỳ sắc bén với sự châm biếm sâu cay. Bên cạnh đó, học sinh cũng được học những tác phẩm nghị luận ở văn học nước ngoài như Đi bộ ngao du (Ru-xô) trình bày quan điểm về phương pháp giáo dục mới mẻ hiện đại và nhân văn.

Cuối học kỳ II, học sinh được học thêm những tác phẩm kịch. Về ca kịch, lớp 7 các bạn đã được học sân khấu kịch về đoạn trích Quan Âm Thị Kính. Lên lớp 8 chúng ta tiếp tục học về kịch nhưng đây là kịch hiện đại. Đó là tác phẩm kịch nói hiện đại như đoạn trích Trưởng giả học làm sang làm sang (Mô-li-e) nổi tiếng của nền kịch nghệ cổ điển nước Pháp. 

Trên đây là toàn bộ nội dung kiến thức phần văn bản mà học sinh được học trong chương trình Ngữ văn 8. Như vậy, ở học kỳ I học sinh học tập trung vào các văn bản truyện: truyện kí Việt Nam và truyện kí nước ngoài. Sang học kỳ II, các bạn tập trung vào các văn bản thơ (thơ cách mạng – thơ lãng mạn) và văn bản nghị luận (nghị luận trung đại – nghị luận hiện đại).

Phương pháp học tốt phần văn bản

Kiến thức phần văn bản Ngữ văn 8 là phần kiến thức quan trọng liên hệ mật thiết với kiến thức phần văn bản Ngữ văn 9, và có thể xuất hiện trong các đề thi chuyển cấp. Thầy Hùng lưu ý học sinh cần nắm chắc những kiến thức trọng tâm phần này để đạt điểm cao môn Ngữ văn, cũng như tiếp cận môn Ngữ văn ở lớp trên dễ dàng, hiệu quả hơn.
Học sinh hãy tham khảo ngay những tư vấn sau đây của thầy để học tốt phần văn bản Ngữ văn 8:

Thứ nhất, đọc trước văn bản, soạn bài trước khi đến lớp. Để việc soạn bài đạt hiệu quả cao nhất, học sinh nên bám sát sách giáo khoa để soạn bài chứ không nên chép sách tham khảo. Dưới mỗi văn bản đều có những câu hỏi gợi ý để học sinh trả lời theo, các bạn khai thác trong văn bản kèm theo suy luận, tư duy để có câu trả lời. 

Thứ hai, trên lớp tập trung nghe giảng, ghi chép đầy đủ. Với bộ môn Ngữ văn, thầy cô sẽ giảng rất nhiều kiến thức, học sinh nên chọn lọc những ý chính và quan trọng và ghi chép lại. Cuốn vở ghi chính là tài liệu ôn tập đáng giá trước những bài kiểm tra, bài thi.

Thứ ba, phát biểu xây dựng bài. Khi đã chăm chỉ soạn bài ở nhà, đừng ngại ngần giơ tay phát biểu ý kiến xây dựng bài để ghi nhớ kiến thức lâu hơn. Nếu có phần nào soạn bài chưa đúng, hay còn băn khoăn, trên lớp các bạn hãy hỏi giáo viên để được giải đáp.

Thứ tư, về nhà ôn luyện lại kiến thức. Các kiến thức học sinh tiếp thu trên lớp sẽ phần nào được ghi nhớ vào não bộ, nếu về nhà các bạn dành thời gian ôn luyện lại những kiến thức đó một lần nữa sẽ ghi nhớ chúng hiệu quả hơn.

Nắm được hệ thống kiến thức và lộ trình sẽ học sẽ giúp học sinh có kế hoạch học tập phù hợp và hiệu quả trong cả năm học mới. Giống như người du hành có bản đồ trong tay, sẽ tự tin khám phá những vùng đất mới mà không lo sợ lạc đường (thầy Nguyễn Phi Hùng). Để việc tiếp thu kiến thức phần văn bản Ngữ văn 8 hiệu quả, học sinh hãy áp dụng ngay những phương pháp học tốt thầy Hùng đã tư vấn, làm hành trang trên con đường chinh phục kiến thức Ngữ văn. 

Ngoài ra, để việc học Ngữ văn 8 hiệu quả và bứt phá điểm cao, học sinh hãy tham khảo ngay những bài giảng online trong Chương trình Học tốt 2020-2021 của HOCMAI. Chương trình được xây dựng từ các thầy cô tâm huyết của HOCMAI với kiến thức nền tảng bám chắc sách giáo khoa và lộ trình học bài bản. Với hai khóa Trang bị kiến thức và Ôn luyện sẽ giúp học sinh nắm chắc kiến thức và kĩ năng. Đội ngũ giáo viên tham gia giảng dạy đều có nhiều năm kinh nghiệm và có những phương pháp giảng dạy hiện đại, sáng tạo, kích thích tư duy của học sinh.

>>> Phụ huynh và học sinh đăng ký thông tin để nhận ngay tư vấn về khóa học cũng như tham khảo các BÀI GIẢNG MIỄN PHÍ tại: https://hocmai.link/HoctotphanvanbanNguvan8