Đưa về bài toán tìm x, chia tỷ lệ, hay biểu diễn sơ đồ đoạn thẳng là cách hay giúp học sinh dễ dàng giải dạng bài tính tuổi.
Toán tính tuổi là dạng bài thường xuyên xuất hiện trong đề thi, kiểm tra đánh giá năng lực vào lớp 6 các trường top. Đây là một dạng bài khó bởi các số liệu đều liên quan đến nhau và đòi hỏi khả năng tư duy tổng hợp, phân tích và khái quát hóa đề bài theo logic. Thầy Bùi Minh Mẫn – Giáo viên Toán, Hệ thống Giáo dục HOCMAI với nhiều năm giảng dạy Toán tiểu học, Toán violympic gợi ý phương pháp giải dạng bài này.
Những khó khăn khi giải bài toán tính tuổi
Đề bài “lắt léo” là vấn đề then chốt khi đối mặt với dạng bài tính tuổi. Các con số đưa ra không cụ thể, hay đi kèm với mối tương quan (hơn, kém, gấp) và gắn yếu tố thời gian (trước đây, bây giờ). Học sinh khi xem đề cần đọc thật kỹ, gạch chân từ khóa và tóm tắt lại bằng cụm từ, con số để dễ hiểu.
Thầy Bùi Minh Mẫn – Giáo viên Toán, Hệ thống Giáo dục HOCMAI
Mốc thời gian là thông tin quan trọng nhất khi giải quyết bài toán này. Tuy nhiên, việc đưa từ đề bài ra và “số hóa” dễ khiến học sinh đau đầu vì không biết biểu diễn thế nào. Ở trường hợp này, các em nên gắn mốc thời gian với hiệu số tuổi của các đối tượng nhắc đến, vì dù là thời điểm nào, sự hơn kém bao nhiêu tuổi giữa hai đối tượng luôn bằng nhau (Ví dụ: anh hơn em 2 tuổi , thì tuổi anh trừ tuổi em luôn bằng 2 dù ở thời điểm nào).
Ngoài ra, học sinh có thể đi theo hai hướng: Giải quyết từ thời điểm gần nhất (đề bài về hiện tại) trở lại, hoặc đi từ thời điểm cũ nhất đến mối liên hệ bây giờ (trình tự thời gian xuôi hoặc ngược).
>> Cha mẹ tham khảo phương pháp ôn thi vào lớp 6 hiệu quả TẠI ĐÂY.
3 phương pháp giải bài toán tính tuổi
Phương pháp 1: Đưa về bài toán tìm x
Đây là cách đơn giản nhất bởi thực chất đây là một dạng “tóm tắt” đề bài bằng phép tính để tìm ra lời giải. Đặt ẩn và căn cứ các mốc thời gian, mỗi mốc sẽ tạo thành một phép toán có ẩn (x). Dựa vào mối liên hệ hơn, kém, gấp để biểu diễn đại lượng còn lại bằng phép toán tổng, hiệu, tích với đại lượng x đã chọn. Từ các phép toán có được, học sinh có thể đưa bài toán về dạng tìm x và giải như thông thường. Mấu chốt của cách giải này là học sinh cần luyện tập kỹ năng tóm tắt đề bài và tìm ý thành thạo.
Mốc thời gian là thông tin quan trọng nhất khi giải quyết bài toán tính tuổi.
Phương pháp 2: Biểu diễn sơ đồ đoạn thẳng
Học sinh dùng các đoạn thẳng thay cho các số (số đã cho, số phải tìm) để minh họa các quan hệ đó. Phải tìm độ dài của các đoạn thẳng và cần sắp xếp các đoạn thẳng đó một cách thích hợp để có thể dễ dàng thấy mối quan hệ và phụ thuộc giữa các đại lượng, tạo một hình ảnh cụ thể giúp học sinh suy nghĩ tìm cách giải toán khoa học. Đây là một cách biểu diễn hình học thông minh, học sinh chỉ cần nhanh mắt một chút là tìm ra đáp án. Cách làm này hữu hiệu với những bạn hay nhầm lẫn trong tính toán khi phải viết quá nhiều phép tính và con số.
Cách giải bài toán tính tuổi bằng sơ đồ đoạn thẳng.
Phương pháp 3: Đưa về bài toán tỷ lệ
Ở cách làm này, học sinh vẫn dựa vào phép toán thứ nhất là hiệu số tuổi của hai đối tượng luôn không đổi. Từ tỷ số đầu bài cho ở các mốc thời gian ta thành lập tỷ số tuổi bằng nhau giữa hai đối tượng. Cách làm này gần giống với sơ đồ đoạn thẳng, nhưng đưa về biểu hiện bằng dạng phân thức và dựa vào các tỷ lệ để tìm ra cách giải. Vì dạng bài này đưa về các phép tính phân số nên yêu cầu học sinh phải tính toán cẩn thận, biết cách rút gọn để bài toán trở về đơn giản.
Bên cạnh đó, thầy Mẫn cũng đưa ra lời khuyên về lộ trình học phù hợp, tháng 3 ôn theo chủ đề bám sát chương trình sách giáo khoa và cấu trúc đề thi của trường mục tiêu. Tháng 4 luyện tập qua các đề thi năm trước hoặc các đề thi thử có cấu trúc tương tự. Kết hợp luyện đề với bổ sung các kiến thức còn thiếu, yếu. Tháng 5 nên tăng tần suất luyện đề, tuần có thể làm 2-3 đề thi để rèn luyện phương pháp làm bài, phản xạ với từng dạng bài khác nhau, tránh các lỗi sai khi làm bài.
Ngoài ra, phụ huynh có thể cho con tham khảo các tài liệu, đề thi có lời giải của thầy cô, xem các video hướng dẫn giải chi tiết để tham khảo và tìm ra cách làm phù hợp, tiết kiệm thời gian ôn luyện của con. Đồng thời, để giúp con học tập và ôn luyện thật tốt cho kì thi vào lớp 6, cha mẹ tham khảo bộ Sách “Chinh phục đề thi vào lớp 6“. Bộ sách “Chinh phục đề thi vào lớp 6” với hơn 60 đề thi vào 8 trường top, 100% các dạng bài thi thường gặp, hơn 60 video phân tích lỗi sai thường gặp cùng với vô số giải đáp từ giáo viên khi có thắc mắc giúp cho học sinh nhận diện được các dạng bài thường gặp trong đề thi, cách ra đề mới. Từ đó giúp các bạn rèn luyện phản xạ nhanh và đánh giá năng lực bản thân cùng sự tiến bộ qua từng đề.
> > Cha mẹ đặt mua sách ngay TẠI ĐÂY.
