Cùng tìm hiểu về người anh hùng Giang Văn Minh qua đoạn văn ngắn kể về lần đi sứ nhà Minh của ông.
Từ những bài học đầu tiên của học kì II, đã có rất nhiều những câu chuyện liên quan tới lịch sử, kể về những vị anh hùng của dân tộc Việt Nam. Bài trước, các em đã được tìm hiểu về Bác Hồ, người lãnh tụ vĩ đại và kính yêu của chúng ta. Và trước đó nữa, chính là về Thái sư Trần Thủ Độ. Trong bài hôm nay, cô Thu Hoa sẽ giúp các em tìm hiểu về một sứ thần, một người anh hùng nổi tiếng, rất đỗi thông minh khác qua bài tập đọc “Trí dũng song toàn”
I – Luyện đọc và giải nghĩa từ khó.
1.Luyện đọc
Mùa đông năm 1637, thám hoa Giang Văn Minh được vua Lê Thần Tông cử đi sứ Trung Quốc. Chờ rất lâu mà vẫn không được vua nhà Minh cho tiếp kiến, ông vờ khóc lóc rất thảm thiết. Vua Minh liền hạ chỉ mời ông đến hỏi cho ra lẽ.
Thám hoa vừa khóc vừa than rằng:
– Hôm nay là ngày giỗ cụ Tổ năm đời của thần, nhưng thần không có mặt ở nhà để cúng giỗ. Thật là bất hiếu với tổ tiên.
Vua Minh phán:
– Không ai phải giỗ người đã chết từ năm đời. Sứ thần khóc lóc như vậy thật không phải lẽ!
Giang Văn Minh nghe vậy, bèn tâu:
– Vậy, tướng Liễu Thăng tử trận đã mấy trăm năm, sao hằng năm nhà vua vẫn bắt nước tôi cử người mang lễ vật sang cúng giỗ?
Biết đã mắc mưu sứ thần, vua Minh vẫn phải nói:
– Từ nay trở đi, nước ngươi không phải góp giỗ Liễu Thăng nữa.
Từ đó nước ta mới thoát khỏi nạn mỗi năm cống nạp một tượng vàng để đền mạng Liễu Thăng.
Lần khác, khi Giang Văn Minh vào yết kiến, vua Minh sai một đại thần ra vế đối:
– Đồng trụ đến giờ rêu vẫn mọc.
Biết họ ngạo mạn nhắc chuyện Mã Viện dẹp cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng, Giang Văn Minh cứng cỏi đối lại ngay:
– Bạch Đằng thuở trước máu còn loang.
Thấy sứ giả Việt Nam dám lấy việc quân đội cả ba triều đại Nam Hán, Tống và Nguyên đều thảm bại trên sông Bạch Đằng để đối lại, vua Minh giận quá, sai người ám hại ông.
Thi hài Giang Văn Minh được đưa về nước. Vua Lê Thần Tông đến tận linh cữu ông, khóc rằng:
– Sứ thần không làm nhục mệnh vua, xứng đáng là anh hùng thiên cổ.
Điếu văn của vua Lê còn có câu: “Ai cũng sống, sống như ông, thật đáng sống. Ai cũng chết, chết như ông, chết như sống”.
Theo ĐINH XUÂN LÂM – TRƯƠNG HỮU QUÝNH và TRUNG LƯU
2.Giải nghĩa từ khó
- Trí dũng song toàn: Vừa mưu trí, vừa tài giỏi, vừa dũng cảm
- Thám hoa: Người đỗ thứ ba sau Trạng Nguyên và Bảng Nhãn trong kì thi Đình ngày xưa.
Kết luận: Đây là cuộc đi sứ sang Trung Quốc, triều đại Nhà Minh. Người đi sứ là Thám hoa Giang Văn Minh. Câu chuyện mang một ý nghĩa rất lớn lao về mặt lịch sử.
II – Nội dung bài học.
Câu 1. Sứ thần Giang Văn Minh làm thế nào để vua nhà Minh bãi bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng?
Trong cuộc khởi nghĩa ở ải Chi Lăng, Liễu Thăng đã bị nghĩa quân Lam Sơn phục kích. Sau đó, khi trở thành thuộc địa của Trung Quốc, nước ta đã phải chịu cảnh góp giỗ vì đã giết tướng nhà Minh. Mỗi một năm, nước ta phải sang góp giỗ một lần.
Khi Giang Văn Minh sang Trung Quốc, ông đã giúp cho nước ta những năm sau đó không phải góp giỗ Liễu Thăng nữa.
Giang Văn Minh chờ lâu không được vua Minh tiếp kiến, ông đã khóc lóc thảm thiết. Do đó ông đã được mời vào để hỏi cho ra lẽ. Giang Văn Minh nói về về việc cảm thấy bất hiếu khi mà giỗ 5 đời không có mặt. Vua Minh nghe thấy vậy thì nói rằng, như thế không phải lẽ vì làm gì có ai phải giỗ từ 5 đời.
Giang Văn Minh bèn nói, Liễu Thăng đã tử trận mấy trăm năm mà nước tôi vẫn phải góp giỗ.
Từ chính điều này, vua Minh đành phải bãi bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng.
Câu 2. Nhắc Lại nội dung cuộc đối đáp giữa ông Giang Văn Minh và đại thần nhà Minh.
Đại thần nhà Minh ra vế đối: “Đồng trụ đến giờ rêu vẫn mọc” (Nhắc Lại lịch sử Trung Quốc đã từng sang xâm chiếm nước ta, dẹp cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng)
Giang Văn Minh: “Bạch Đằng thủa trước máu còn loang” (Nhắc lại chiến thắng trên sông Bạch Đằng, lịch sử lẫy lừng của dân tộc ta, đã ba lần chiến thắng)
Cuộc đối đáp đã khiến vua Minh giận quá, sai người ám hại ông.
Câu 3. Vì sao vua Minh sai người ám hại ông?
Vua Minh mắc mưu Giang Văn Minh, phải bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng nên căm ghét ông. Nay thấy Giang Văn Minh không những không chịu nhún nhường trước câu đối của đại thần triều Minh, còn dám lấy việc cả ba triều đại Nam Hán, Tống, Nguyên đều thảm bại trên sông Bạch đằng để đổi lại nên giận quá, sai người ám hại ông.
Câu 4. Vì sao có thể nói Giang Văn Minh là người trí dũng song toàn?
Vì Giang Văn Minh vừa mưu trí, vừa dũng cảm. Giữa triều đình nhà Minh, ông biết dùng mưu để vua Minh phải bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng cho nước Việt Nam.
Để giữ thể diện cho đất nước, ông dũng cảm, không sợ chết, dám đối lại một vế đối tràn đầy lòng tự hào dân tộc.
Qua bài học “Trí dũng song toàn”, các em học sinh đã hiểu rõ hơn ý nghĩa câu chuyện liên quan tới người anh hùng dân tộc Giang Văn Minh. Trong lịch sử hàng nghìn năm văn hiến của Việt Nam, ngoài ông còn có rất nhiều, rất nhiều những người anh hùng khác. Mỗi một vị đều có những câu chuyện đằng sau mà mỗi khi nhắc lại, chúng ta đều sẽ thấy tự hào hơn, yêu thêm đất nước mình hơn.
Bài học của cô Thu Hoa đã mang đến cho các em học sinh những góc nhìn mới, những phân tích, chi tiết dễ hiểu về nội dung tập đọc “Trí dũng song toàn”. Từ phần mở đầu, hướng dẫn đọc tới phần trả lời các câu hỏi liên quan, mở rộng.
Ngoài những bài học trong chương trình “Lớp học không khoảng cách”, các em học sinh có thể tìm hiểu thêm những bài học khác của cô Thu Hoa từ Giải pháp Học tốt học kì II. Với lộ trình học tập được sắp xếp khoa học từ Học – Luyện – Hỏi qua từng bước, các em học sinh sẽ được tiếp xúc kiến thức toàn diện, sâu sắc hơn.
Chương trình Học Tốt Tiếng Việt của lớp 5 không đi sâu vào phần tập đọc và chính tả như Tiếng Việt lớp 3, 4 mà chú trọng vào việc giúp các em học sinh hoàn thiện các kĩ năng về tập làm văn, luyện từ và câu để tạo nền tảng vững chắc, hoàn thiện cho các em khi chuyển cấp sang môn Ngữ Văn lớp 6.
Ngoài ra, cô Thu Hoa luôn linh hoạt trong các phương pháp giảng dạy, sử dụng nhiều hình ảnh âm thanh để tạo cái nhìn trực quan sinh động về bài học giúp học sinh phát triển tư duy, cảm xúc. Cách tiếp cận nhẹ nhàng, khiến không khí học tập thoải mái, vui vẻ, hỗ trợ học sinh tiếp thu bài tốt hơn.
Phụ huynh đừng bỏ lỡ cơ hội đăng ký Giải pháp Học Tốt học kì II để giúp con học tập hiệu quả trong giai đoạn hiện tại nhé!
