Bài viết tiếp theo này, các em học sinh sẽ cùng HOCMAI tham khảo tài liệu hướng dẫn chi tiết Soạn bài Chương trình địa phương phần Tiếng Việt chi tiết Ngữ Văn 9 tập 1. Được sưu tầm, tổng hợp và biên soạn trực tiếp bởi HOCMAI để các em tự tin chuẩn bị soạn văn Ngữ Văn 9.
Bài viết tham khảo thêm:
- Soạn bài Tổng kết từ vựng (luyện tập tổng hợp)
- Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận
- Soạn bài Làng (trích)
Câu 1 | Trang 175 SGK Ngữ văn 9 – Tập 1
Hãy tìm ở trong phương ngữ em đang dùng hoặc trong một phương ngữ mà em có biết những từ ngữ:
a) Từ ngữ chỉ các sự vật, hiện tượng,… không có tên gọi ở trong các phương ngữ khác và ở trong ngôn ngữ toàn dân.
b) Từ ngữ đồng nghĩa nhưng lại khác nhau về âm với những từ ngữ ở trong các phương ngữ hoặc ở trong ngôn ngữ toàn dân.
c) Từ ngữ đồng âm nhưng lại khác về nghĩa với những từ ngữ ở trong các phương ngữ khác hoặc ở trong ngôn ngữ toàn dân.
Gợi ý:
a) Một số từ như:
- Móm: Chỉ lá cọ non được phơi tái dùng để gói cơm nắm và thức ăn các loại.
- Đước: Chỉ cây mọc ở các vùng ngập mặn Tây Nam Bộ, có rễ chùm lớn, hạt nảy mầm ngay ở trên cây.
- Nhút: Chỉ một món ăn được làm từ quả mít của người dân miền Trung.
- Bồn bồn: Chỉ một loài thực vật có hoa ở miền nam
b)
| Phương ngữ Bắc | Phương ngữ Trung |
Phương ngữ Nam |
|
mẹ, u, bầm, ầm |
mạ, mệ |
má |
| bố | bọ, thầy |
tía, cha |
c)
|
Phương ngữ Bắc |
Phương ngữ Trung |
Phương ngữ Nam |
| Hòm: đồ vật được dùng để đựng | Hòm: Áo quan được dùng để khâm liệm người chết | Hòm: Áo quan được dùng để khâm liệm người chết |
|
bổ: có ích |
bổ: ngã |
bổ: vấp té |
Câu 2 | Trang 175 SGK Ngữ văn 9 – Tập 1
Cho biết tại vì sao những từ ngữ địa phương như câu a bài tập 1 không có từ ngữ tương đương ở trong phương ngữ khác và ở trong ngôn ngữ toàn dân. Sự xuất hiện của những từ ngữ đó đã thể hiện tính đa dạng về đời sống xã hội và điều kiện tự nhiên trên khắp các vùng miền đất nước ta như thế nào?
Gợi ý:
– những từ ngữ địa phương như câu a bài tập 1 không có từ ngữ tương đương ở trong phương ngữ khác và ở trong ngôn ngữ toàn dân bơi vì: Có những sự vật, hiện tượng chỉ xuất hiện riêng ở địa phương đó.
– Sự xuất hiện của những từ ngữ đó đã thể hiện tính đa dạng về đời sống xã hội và điều kiện tự nhiên, phong tục tập quán,… Nhưng sự khác biệt này lại không quá lớn, nên các từ ngữ ấy không có quá nhiều.
Câu 3 | Trang 175 SGK Ngữ văn 9 – Tập 1
Quan sát hai bảng mẫu câu b và câu ở bài tập 1 và cho biết những từ ngữ nào (ở câu b) và cách hiểu nào (ở câu c) được xem là thuộc về ngôn ngữ toàn dân.
Gợi ý:
Các từ ngữ và cách hiểu được xem là thuộc về ngôn ngữ toàn dân ở trong các trường hợp b và c trên là:
- Câu b: bố, mẹ
- Câu c: hòm (Chỉ đồ vật có dạng là hình hộp, có nắp đậy và được dùng để đựng đồ)
=> Chủ yếu là những từ thuộc về phương ngữ Bắc bộ.
Câu 4 | Trang 175 SGK Ngữ văn 9 – Tập 1
Chỉ ra các từ ngữ địa phương có ở trong đoạn trích ở trong bài thơ “Mẹ Suốt” của nhà thở Tố Hữu sau đây. Các từ ngữ đó thuộc về phương ngữ nào? Việc sử dụng các từ ngữ địa phương ở trong đoạn thơ có tác dụng gì?
Gợi ý:
– Các từ ngữ địa phương ở trong đoạn thơ trên: chi, nờ, rứa, tui, ưng, cớ răng, mụ.
– Các từ ngữ này thuộc phương ngữ Trung Bộ, cụ thể là vùng Bắc Trung Bộ như Thừa Thiên – Huế, Quảng Bình, Quảng Trị.
=> Tác dụng: Bài thơ trên là tác phẩm “Mẹ suốt” được sáng tác bởi nhà thơ Tố Hữu viết về một người mẹ Việt Nam anh hùng sống tại vùng đất Quảng Bình. Với những từ ngữ địa phương trên đã góp phần diễn tả chân thực về hình ảnh người mẹ với những tình cảm, suy nghĩ trên vùng quê ấy.
Bài tập ôn luyện thêm
Câu 1. Tìm từ ngữ địa phương
Tìm các từ ngữ địa phương ở trong các câu sau:
Gợi ý:
a) Các từ ngữ địa phương: má, nói trổng, ba, vô, kêu
b) Các từ ngữ địa phương: bầm
Câu 2. Tìm từ ngữ toàn dân
Tìm những từ ngữ toàn dân tương ứng với những từ ngữ địa phương sau đây:
- vô
- ghe
- đậu phộng
- kiếng
- a, rầy
Gợi ý:
Từ ngữ toàn dân tương ứng:
- vô: vào
- ghe: thuyền
- đậu phộng: lạc
- kiếng: kính
- la, rầy: mắng
Trên đây là toàn bộ tài liệu hướng dẫn chi tiết Soạn bài Chương trình địa phương phần Tiếng Việt chi tiết Ngữ Văn 9 tập 1. Được sưu tầm, tổng hợp và biên soạn trực tiếp bởi HOCMAI. Mong rằng bài viết này sẽ là tài liệu tham khảo bổ ích giúp các em các em tự tin chuẩn bị soạn văn Ngữ Văn 9.
