Phân tích truyện ngắn Làng tác giả Kim Lân – HOCMAI

HM10 2024 - GIẢI PHÁP LUYỆN THI TOÀN DIỆN

NẮM CHẮC KIẾN THỨC - KHÔNG LO BIẾN DỘNG ĐỀ THI

• Lộ trình toàn diện - NẮM CHẮC NỀN TẢNG - TỔNG ÔN TOÀN DIỆN - LUYỆN ĐỀ CHUYÊN SÂU
• ĐA DẠNG HÌNH THỨC HỌC - PHÙ HỢP VỚI MỌI NHU CẦU
• TOP THẦY CÔ DANH TIẾNG, GIÀU KINH NGHIỆM
• DỊCH VỤ HỖ TRỢ HỌC TẬP ĐÔNG HÀNH TRONG SUÔT QUÁ TRÌNH HỌC TẬP

Ưu đãi đặt chỗ sớm - Giảm đến 45%! Áp dụng cho PHHS đăng ký trong tháng này!

HỌC THỬ MIỄN PHÍ ĐĂNG KÝ NGAY

b. Diễn biến tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc

– Ngay khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc từ người đàn bà mới lên tản cư, ông Hai như chết lặng vì đau đớn, tức tưởi, nhục nhã, tủi hồ

– Ông bàng hoàng đến nỗi không thể điều khiển được cơ thể của mình: “Cổ ông lão nghẹn đắng lại, da mặt tê rân rân”, ông lặng đi tưởng như không thở được

Mâu thuẫn nội tâm đầu tiên xảy ra trong ông Hai: nên tin hay không tin vào việc làng mình theo Tây

– Cái tin “cả làng chúng nó Việt gian theo Tây” ấy đến quá bất ngờ. Đến khi trấn tĩnh lại, ông không tin vào những gì mình vừa nghe nên ông phải hỏi đi hỏi lại người đàn bà kia

– Những người tản cư khẳng định rằng họ “vừa ở dưới ấy lên”, “mắt thấy tai nghe”. Người phụ nữ còn kể lại bằng giọng hết sức rành rọt rằng: lúc Tây vào làng, dân làng “chúng nó” bảo nhau vác cờ thần ra hoan hô, trong ấy có cả thằng chánh Bệu,… Chính vì toàn những người làng mà ông Hai biết mặt biết tên cả nên ông đành chấp nhận việc làng ông theo Tây là sự thật, rồi lẳng lặng bỏ đi

Sau giây phút chấp nhận tin tức ấy là sự thật, tất cả niềm tin trong ông dường như sụp đổ, tâm trí ông chứa đầy những nỗi ám ảnh và day dứt:

– Ông giả vờ lảng ra chỗ khác, rồi lẳng lặng đi thẳng về nhà

– Trên đường về, cứ hễ nghe tiếng chửi bọn Việt gian, ông lại “cúi gằm mặt mà đi” vì quá xấu hổ

– Về đến nhà, ông mất hết sức lực, chỉ có thể “nằm vật ra giường”, nhìn lũ con, trong lòng tủi thân đến nỗi “nước mắt ông cứ tràn ra”.

Từ đó, trong tâm trí ông bỗng ùa về muôn vàn nỗi lo âu mà không có lời giải đáp:

– Ông lo cho số phận của những đứa con của ông. Lũ con ông cũng từ làng Dầu mà ra, rồi chúng sẽ bị khinh bỉ, bị xỉa xói và hắt hủi vì sinh ra ở làng Việt gian: “Chúng nó cùng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu”

– Ông lo những người tản cư làng ông sau này tin tức bị lan ra cũng sẽ bị ghét bỏ, tẩy chay, thù hằn, ghê tởm: “Chao ôi! Cực nhục chưa, cả làng Việt gian!… Suốt cái nước Việt Nam này người ta ghê tởm, người ta thù hằn cái giống Việt gian bán nước…”

– Ông lo cho tương lai của gia đình của ông. Chưa biết gia đình sau này sẽ đi đâu, về đâu, làm ăn sinh sống ra sao khi mang trên mình cái danh “dân làng Việt gian”.

▶ Một loạt những câu hỏi gợi lên tâm trạng khủng hoảng, rối rắm, không có lối thoát của ông Hai.

Sự phẫn nộ tột độ của ông Hai được bộc lộ thông qua lời nói và suy nghĩ trong ông:

– Trong trạng thái giận dữ, ông nắm chặt hai tay mà rít lên đầy xót xa: “chúng bay ăn miếng cơm hay ăn miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này”.

– Vốn là một người yêu làng sâu đậm nên khi niềm tin bị phản bội, ông bắt đầu nghi ngờ những người làng Dầu mà ông biết từ trước đến nay: “ông kiểm điểm từng người trong óc”.

– Một mặt ông không tin làng ông theo giặc vì thấy ai cũng có tinh thần yêu nước cả nên ông vẫn không tin lại có ai làm điều nhục nhã ấy

Mấy ngày sau, ông chuyển sang trạng thái sợ hãi, hoang mang khi nghĩ đến việc đối diện với mọi người xung quanh:

– Ông không dám đi đâu, cứ quanh quẩn ru rú trong nhà và nghe ngóng tình hình bên ngoài

– Ông trở nên nhạy cảm với mọi người hơn. Chỉ một đám đông túm lại bàn tán cũng có thể khiến ông chột dạ vì nghĩ rằng người ta đang bàn tán đến câu chuyện nhục nhã ấy của làng ông. Mỗi lần thoáng nghe những tiếng Tây, Việt gian, cam nhông… là ông cúi gằm mặt mà lùi ra một góc, im lặng quan sát

– Ông không dám nói chuyện với vợ, không dám nhìn thẳng vào thực tế phũ phàng đang làm ông phải khổ sở

Khi mụ chủ nhà nghe được tin làng chợ Dầu của ông theo giặc, bà đã tỏ rõ thái độ không muốn cho gia đình ông ở lại nhà mình nữa. Chính vì vậy mà ông Hai lúc này rơi vào tình trạng khủng hoảng, tuyệt vọng và dường như bế tắc hoàn toàn

Mâu thuẫn nội tâm tiếp theo xảy ra trong ông Hai: lựa chọn quay trở về hay bỏ làng

– Ông thoáng có ý nghĩ trở về làng nhưng khi ý nghĩ đó vừa loé lên thì ông lão đã vội gạt đi rồi. Bởi “làng đã theo Tây, về làng là rời bỏ kháng chiến”, ông không thể chấp nhận gạt bỏ lòng tự tôn dân tộc của mình để về làng được 

– Khi bắt buộc phải đưa ra lựa chọn một trong hai, ông đã tự xác định một cách đau đớn nhưng cũng đầy quyết đoán, dứt khoát: “Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây rồi thì phải thù”.

▶ Tác giả đã để cho nhân vật của mình trải qua một xung đột nội tâm vô cùng gay gắt để rồi cuối cùng đi đến quyết định là phải từ bỏ làng quê vì tình yêu dành cho đất nước, dành cho cách mạng lớn hơn bất kể điều gì khác. Có thể đối với ông Hai, làng Dầu là một nơi rất đỗi thiêng liêng, là mảnh đất nơi ông đã sinh ra, là nguồn cội tổ tiên, gia đình mà tưởng chừng như suốt cuộc đời không thể nào từ bỏ được. Nhưng khi đặt tình yêu làng và tình yêu nước lên để so sánh, ông Hai vẫn quyết tâm lựa chọn làm theo lý tưởng cách mạng, tuyệt đối không bao giờ trở thành VIệt gian. Chính cái quyết định đầy đau đớn ấy đã khẳng định lòng dạ thuỷ chung với cách mạng, với Bác Hồ của người nông dân trong kháng chiến.

Nhưng dù đã dứt khoát đưa ra lựa chọn, ông vẫn không thể dứt bỏ tình cảm với làng Dầu, nơi mà ông đã sinh ra, lớn lên và chứa đựng những kỷ niệm đẹp nhất của cuộc đời ông. Vì vậy, sau khi ra quyết định bỏ làng, ông muốn được tâm sự, như một cách để ông phân bua, minh oan, cởi bỏ nỗi lòng, lý giải cho quyết định của mình:

– Ông thủ thỉ, tâm sự với đứa con út (thằng Húc) về tình cảm của ông dành cho làng Chợ Dầu, về tấm lòng thủy chung với kháng chiến để vơi đi sự dằn vặt và nỗi đau đớn

– Ông muốn đứa con ngây thơ, bé bỏng của mình phải khắc sâu, ghi nhớ rằng làng Chợ Dầu là quê hương của con, là nơi chôn rau cắt rốn của cha và con

– Ông khẳng định tình cảm sâu nặng mà ông dành cho làng cho cách mạng là tình cảm đúng đắn, chân chính mang một lý tưởng cao đẹp: “Cái lòng của bố con ông là như thế đấy, có bao giờ dám đơn sai. Chết thì chết có bao giờ dám đơn sai”.

▶ Cuộc trò chuyện tâm sự với đứa con dường như là lời tự vấn nhằm tự minh oan và khẳng định tấm lòng thủy chung của mình với làng, với cách mạng. Cuộc trò chuyện cũng là để giúp ông vơi đi những khổ tâm, mâu thuẫn nội tâm đã dằn vặt ông bấy lâu nay.

▶ Ở nhân vật ông Hai, tình yêu nước, lợi ích của đất nước được đặt cao hơn tình làng và lợi ích của cá nhân

▶ Tác giả đã khám phá và làm nổi bật những nét đẹp nét đẹp truyền thống mang tinh thần thời đại cách mạng của người nông dân Việt Nam. Ở họ, từ tình yêu làng, quê hương tha thiết đã chuyển biến thành tình yêu nước sâu đậm nhờ sự soi rọi bởi lý tưởng cách mạng. Tình yêu làng đã hòa quyện cùng với tình yêu đất nước. 

c. Phân tích tâm trạng ông Hai sau khi nghe tin làng cải chính

– Khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc chỉ là một tin đồn thất thiệt. Ông Hai như được hồi sinh trở lại, khiến thái độ ông thay đổi hẳn, từ buồn thiu sang “tươi vui, rạng rỡ hẳn lên”.

– Tin cải chính từ chủ tịch làng đã giúp ông rũ sạch mọi đau khổ, tủi nhục để đưa ông trở lại với “thói quen” trước kia – thói quen khoe làng với mọi người. Ông lật đật đi khắp nơi khoe rằng nhà ông bị Tây đốt nhẵn

– Ông phấn khởi mua quà cho các con, thậm chí còn có ý định nuôi con lợn để ăn mừng ngày tin được cải chính

Khi niềm tin và tình yêu bị phản bội và con người bị đẩy vào bước đường cùng sẽ rất dễ khiến con người ta có những suy nghĩ khác thường:

– Đối với người nông dân, căn nhà vốn là cả cơ nghiệp, tốn biết bao công sức cày cuốc để dựng lên. Vậy mà trong cái lúc nghe được tin nhà ông bị Tây đốt nhẵn, ông lại bộc lộ sự sung sướng khôn xiết, vui mừng đến mức loan tin khắp nơi rằng “Tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ, đốt nhẵn!” bằng một giọng đầy tự hào, hạnh phúc

– Thực chất, ông Hai không hề tiếc nuối về ngôi nhà của mình. Điều mà ông quan tâm là làng chợ Dầu không theo giặc. Tức là làng ông vẫn trong sạch, ông không phải người con từ làng Việt gian. Từ giờ, ông có thể tiếp tục ngẩng cao đầu mà sống, tiếp tục khoe khoang về làng

– Nhà ông Hai bị đốt đã giúp chứng minh cho làng ông, cho gia đình ông và những người tản cư trên đây không theo giặc, vẫn một lòng yêu nước, sẵn sàng hi sinh tất cả cho kháng chiến.

▶ Tuy chỉ là một người nông dân bình thường nhưng ông Hai đã có tư tưởng hy sinh, hy sinh tài sản cá nhân để cống hiến cho thành công của cách mạng. Điều này cho thấy, tầm quan trọng của cuộc kháng chiến đã thực sự đi sâu vào tiềm thức của mỗi người dân, biến nó trở thành cuộc kháng chiến toàn dân chống giặc

▶ Tình yêu làng và lòng yêu nước chân thành thắm thiết đã biến thành nền tảng khiến cho ông Hai vui sướng tột độ khi nghe tin làng mình không theo giặc. Tình yêu ấy đã xây dựng lên trong ông như một “bức tường thành” vững chắc mà không súng đạn nào có thể công phá, cháy rụi được.

 

3. Nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Làng

– Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện đặc sắc khi đặt nhân vật vào tình huống cụ thể để dẫn dắt tâm lý nhân vật, từ đó giúp bộc lộ chiều sâu tư tưởng và chủ đề của truyện.

– Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật:

+ Khắc họa thành công hình ảnh nhân vật ông Hai, một người nông dân thật thà, chất phác với yêu làng, yêu nước tha thiết

+ Miêu tả cụ thể những diễn biến nội tâm, xung đột nội tâm dẫn đến những quyết định hành động của nhân vật

+ Lồng ghép các cuộc đối thoại và độc thoại nội tâm góp phần diễn tả một cách chính xác và mạnh mẽ những lo âu, căng thẳng, day dứt của nhân vật trong từng tình cảnh cụ thể

▶ Thể hiện sự am hiểu sâu sắc về tâm tư, tình cảm của những người nông dân trong thời kỳ lịch sử đó

– Nghệ thuật sử dụng ngôn từ tự nhiên, giản dị nhưng vẫn rất sinh động:

+ Ngôn ngữ truyện chủ yếu mang tính khẩu ngữ, giống với lời ăn, tiếng nói đời thường của người nông dân

+ Có sự thống nhất giữa lời kể chuyện và lời nói của nhân vật về sắc thái và giọng điệu. 

+ Lời nói nhân vật tuy mang nét chung, đại diện cho tính cách người nông dân Việt Nam cần cù, chịu khó, nhưng vẫn có những nét cá tính riêng, khiến nhân vật trở nên sinh động hơn

– Giọng điệu trần thuật hết sức tự nhiên, linh hoạt với những chi tiết sinh hoạt đời thường đan xen với mạch tâm trạng khiến truyện thêm phần hấp dẫn, thú vị

III. Tổng kết chung phân tích truyện ngắn Làng

1. Về nội dung

– Qua truyện ngắn Làng, có thể nói, nhà văn Kim Lân đã khắc họa thành công hình tượng một người nông dân giàu lòng yêu làng, yêu nước yêu cách mạng với những diễn biến tâm lý sinh động và mãnh liệt. Thông qua nhân vật ông Hai, tác giả đã làm nổi bật nét đẹp trong tâm hồn người nông dân Việt Nam. Họ là những người hiền lành, chất phác, có tấm lòng nồng hậu, vừa yêu làng, lại vừa yêu nước, thủy chung với cách mạng. 

– “Làng” là một trong những tác phẩm truyện ngắn tiêu biểu của Kim Lân về đề tài người nông dân sau cách mạng tháng Tám

2. Về nghệ thuật

– Cách kể chuyện giản dị, đời thương, ngôn ngữ đậm tính khẩu ngữ

– Nghệ thuật phân tích tâm lí sắc sảo, đặc sắc

– Có sự kết hợp giữa độc thoại và đối thoại

– Sử dụng hình ảnh chi tiết, sinh động và giàu sức gợi

Trên đây là dàn ý Phân tích tác phẩm Làng của Kim Lân với tình yêu làng, yêu nước của nhân vật ông Hai. Hy vọng thông qua bài viết sẽ giúp các em học sinh có thể nắm được đầy đủ các ý và dễ dàng hơn trong việc giải quyết các đề bài: phân tích tình huống truyện Làng, tóm tắt bài Làng hay các dạng bài phân tích các nhân vật nằm trong tác phẩm Làng của tác giả Kim Lân. Các bạn học sinh có thể tham khảo thêm các bài phân tích văn học khác trong bộ tài liệu Soạn văn 9 để bổ trợ thêm kiến thức Ngữ Văn trước các kỳ thi quan trọng. Mong rằng với nội dung tham khảo này, các bạn học sinh đã có thể tự tin thực hành tập làm văn một cách tốt nhất!

 

Tham khảo thêm:

Phân tích bài thơ Bếp lửa