[Ngữ văn lớp 6] Hướng dẫn học sinh tóm tắt tác phẩm truyện

Ngữ văn lớp 6 có rất nhiều các tác phẩm truyện dài và nội dung đa dạng. Tóm tắt tác phẩm truyện sẽ giúp các em dễ nhớ và dễ học hơn. Hiểu được điều này, thầy Nguyễn Phi Hùng – Giáo viên môn Ngữ văn tại HOCMAI đã có những chia sẻ hướng dẫn học sinh giải quyết vấn đề này.

Đối tượng tóm tắt chủ yếu của học sinh lớp 6

Trong chương trình Ngữ văn lớp 6, học sinh đã được làm quen với các văn bản tự sự dân gian như truyện như truyện cổ tích, truyền thuyết. Các văn bản này khá dài và nội dung khó nhớ, nếu tóm tắt lại học sinh sẽ dễ tiếp cận văn bản hơn.

Thầy Nguyễn Phi Hùng cho rằng: “Tóm tắt các văn bản truyện có nghĩa là dùng lời văn của mình để nếu ngắn gọn các nội dung chính, các sự việc chính của câu chuyện và qua đó người đọc, người nghe có thể hiểu được nội dung chính, tư tưởng, chủ đề của tác phẩm mà mình vừa tóm tắt.”

Thầy Hùng hướng dẫn học sinh tóm tắt các văn bản truyện.

Có rất nhiều kiểu dạng văn bản khác nhau: Văn bản tự sự, văn bản nghị luận, văn bản thuyết minh,… Tuy nhiên năm lớp 6, học sinh chủ yếu tiếp cận với các văn bản có yếu tố tự sự rõ nét như: Con rồng cháu tiên, Sọ dừa,… nên đối tượng chính của học sinh lớp 6 là các tác phẩm tự sự dân gian này. Theo đánh giá của thầy Hùng, các văn bản này có cấu trúc rõ nét, nội dung tuy đa dạng nhưng lại dễ hiểu, học sinh chỉ cần đọc một vài lần là sẽ nắm bắt được nội dung chính. 

Phương pháp tóm tắt văn bản truyện 

Có rất nhiều cách để tóm tắt văn bản truyện, thầy Nguyễn Phi Hùng hướng dẫn học sinh cách tóm tắt văn bản theo nhân vật chính của câu chuyện. Nhân vật chính của câu chuyện là đối tượng đi xuyên suốt tác phẩm, mọi sự vật, sự việc đều xoay quanh nhân vật này nên đây là cách tốt nhất để rút gọn độ dài của văn bản. Nhất là với học sinh lớp, các văn bản tự sự trong năm học này hầu như là đưa nhân vật chính lên thành tiêu đề văn bản như: Sọ Dừa; Thạch Sanh; Sơn Tinh, Thủy Tinh,…

Các tác phẩm truyện lớp 6 thường xoay quanh chỉ một nhân vật chính.

Để tóm tắt tác phẩm truyện lớp 6, thầy Hùng định hướng học sinh tóm tắt qua các bước sau đây:

Bước đầu tiên, các bạn cần đọc kĩ tác phẩm và xác định nội dung chính của tác phẩm hay nói khác khi là xác định tư tưởng, chủ đề của tác phẩm.

Bước thứ hai, học sinh cần nắm rõ các nhân vật chính và các sự việc chính gắn liền với cuộc đời của nhân vật này để có thể cung cấp cho người đọc, người nghe một cái nhìn toàn cảnh về tác phẩm để người đọc người nghe có thể nắm được.

Bước thứ ba là sắp xếp các sự việc chính theo trình tự trong tác phẩm. 

Thầy Hùng đặc biệt nhấn mạnh : “Học sinh không được đảo lộn trật tự của sự việc trong câu chuyện, đặc biệt là sự việc mang trật tự nhân quả, phải tuân thủ trình tự của tác phẩm gốc nêu ra. Bởi việc tóm tắt không yêu cầu chúng ta phải sáng tạo kể một công chuyện của riêng mình mà chỉ là chúng ta thu gọn dung lượng tác phẩm của tác giả. Và mục tiêu yêu cầu cao nhất là chúng ta phải truyền tải chính xác nội dung chính, trung thành với văn bản chứ không được làm sai lệch đi.”

Bước thứ tư, đến bước này, học sinh mới dùng lời văn của mình để tóm tắt truyện.

>> Học sinh tham khảo chi tiết tại video:

Theo chia sẻ của thầy, học sinh lớp 6 khi vẫn chưa thực sự lưu loát trong cách tóm tắt tác phẩm truyện nói riêng và cách tóm tắt văn bản nói chung, các bạn nên thực hiện tuần tự các bước như trên. Tuy nhiên, khi các bạn đã thuần thục, có thể thực hiện ba bước đầu tiên ra nháp hoặc thậm chí là trong đầu. Trong đó, việc tóm tắt văn bản truyện ở bước hai và bước ba học sinh có thể thực hiện cùng lúc. Sản phẩm của học sinh đưa ra phải đạt yêu cầu ngắn gọn, xúc tích mà vẫn truyền đạt đủ ý và nội dung chính cho người đọc, người nghe về tác phẩm.

Trên đây là chia sẻ của thầy Hùng về cách để học sinh lớp 6 tóm tắt văn bản truyện. Đây là một phương pháp giúp học sinh nhớ và hiểu các văn bản trong chương trình nhanh hơn, hiệu quả hơn. Tuy nhiên để học sinh nắm được trọn vẹn chương trình Ngữ văn lớp 6, học sinh cần có một nền tảng kiến thức cũng như phương pháp học hiệu quả. Hiểu được điều này, thầy Nguyễn Phi Hùng cũng như các thầy cô HOCMAI đã và đang xây dựng Chương trình Học Tốt  để giúp học sinh lớp 6 nói chung và học sinh THCS nói riêng có thể nắm chắc kiến thức các môn học.