Với mong muốn giúp các sĩ tử có phần chuẩn bị tốt nhất trong quá trình ôn thi vào 10 môn văn, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Trang (giáo viên bộ môn Ngữ Văn tại Hệ thống giáo dục HOCMAI) sẽ cùng các em điểm lại những lỗi sai thường gặp khi viết bài văn nghị luận xã hội.
Những sai lầm khi làm bài văn nghị luận xã hội khiến học sinh bị mất điểm?
Theo cô Thu Trang, ba lầm tưởng phổ biến nhất của học sinh lớp 9 khi làm bài thi văn vào lớp 10 chính là:
- Quan niệm “viết càng dài điểm càng cao” có thể khiến các em sa đà vào “chém gió”, triển khai ý không rõ ràng, từ đó khiến bài viết trở nên thiếu mạch lạc, thiếu logic.
- Đưa quá nhiều dẫn chứng để “ghi điểm” với người chấm nhưng đôi khi sự lựa chọn của các em lại không phù hợp hoặc chỉ đưa dẫn chứng mà không phân tích, lập luận bám sát vào đề bài. Điều này khiến cho bài văn nghị luận trở nên lan man và thiếu tính thuyết phục.
- Lạm dụng phần liên hệ thực tế sẽ khiến nội dung sa vào ý kiến chủ quan, đánh mất tính khách quan cần có của một bài văn nghị luận xã hội.
Những lỗi sai thường gặp khi viết bài văn nghị luận xã hội
Để các bạn học sinh có thể cải thiện điểm số với bài văn nghị luận xã hội, cô Thu Trang đã chỉ ra các lỗi phổ biến và cách khắc phục hữu hiệu những “lỗ hổng” này.
Lỗi 1: Không xác định đúng dạng đề nghị luận xã hội
Việc xác định dạng đề nghị luận xã hội chính là nền tảng cơ bản để học sinh xây dựng bài làm của mình theo đúng hướng. Trên thực tế, dù đề văn nghị luận xã hội có đa dạng, phong phú như thế nào thì cũng sẽ quy về hai dạng với các cách triển khai bài khác nhau.
Nghị luận về hiện tượng đời sống (hiện tượng, sự việc xảy ra trong đời sống có tính cấp bách, mang tính thời sự, tác động tới đời sống thường nhật)
Ví dụ: hiện tượng bạo lực học đường; nghiện game hoặc các phong trào từ thiện hiến máu nhân đạo; tham gia từ thiện trong đợt dịch COVID-19
Các bước triển khai bài văn nghị luận xã hội về hiện tượng xã hội lần lượt là:
- Giải thích khái niệm
- Nêu biểu hiện, thực trạng vấn đề
- Lập luận về vai trò, tác động của vấn đề
- Giải pháp, liên hệ thực tế
Nghị luận về tư tưởng đạo lý (các vấn đề thuộc về ứng xử, lối sống, phẩm chất, đạo đức của con người trong đời sống hàng ngày)
Ví dụ: lòng khiêm tốn; đức tính lạc quan; lý tưởng sống của thế hệ trẻ; hòa bình thế giới; quyền trẻ em…
Với bài nghị luận về tư tưởng đạo lý, các em học sinh sẽ cần tuân thủ các bước sau:
- Giải thích tư tưởng
- Đánh giá về tư tưởng, nêu vai trò ý nghĩa tư tưởng (dẫn chứng)
- Phản đề
- Bài học nhận thức hành động và liên hệ
Tham khảo thêm: Cách viết văn nghị luận xã hội
Lỗi 2: Trình bày, diễn đạt
Bên cạnh xây dựng nội dung thì cách trình bày, diễn đạt đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên một bài văn nghị luận xã hội hoàn thiện. Trong quá trình giảng dạy, cô Thu Trang đã ghi nhận và tổng hợp lại một số lỗi sai về trình bày, diễn đạt như sau:
- Trình bày chưa đúng bố cục đoạn hay bài văn
- Sắp xếp ý lộn xộn, triển khai luận điểm thiếu mạch lạc, chặt chẽ
- Diễn đạt lặp ý lan man, dài dòng không đúng trọng tâm
Để khắc phục những lỗi sai phổ biến này, cô Thu Trang lưu ý các bạn tuân thủ các bước làm bài. Trong quá trình triển khai bài làm, học sinh cần chú ý diễn đạt rành mạch, rõ ý, kết hợp cân bằng giữa lý lẽ và dẫn chứng.
Lỗi 3: Lỗi về sử dụng dẫn chứng
Đối với dẫn chứng trong bài văn nghị luận xã hội, cô Thu Trang lưu ý các bạn cần tránh khỏi các lỗi sau:
- Thiếu dẫn chứng cụ thể, đưa tình hình chung chung
- Dẫn chứng không tiêu biểu, thuyết phục cho luận điểm
- Dẫn chứng chủ quan, cảm tính
Tham khảo thêm: Cách làm bài văn nghị luận
Để đạt được kết quả tốt nhất cho phần văn nghị luận xã hội, các em cần có sự cân nhắc khi chọn dẫn chứng để đảm bảo về cả số lượng và chất lượng. Việc đưa ra dẫn chứng cụ thể, khách quan, có nguồn trích dẫn là cần thiết.
Về chiến lược ôn tập, cô Thu Trang một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng nâng cao hiểu biết về xã hội và thực hành luyện đề. Để có thể rèn luyện thêm về kỹ năng làm bài văn nghị luận xã hội nói riêng cũng như bài thi môn văn vào 10 nói chung, các bạn học sinh có thể tham khảo khóa học HM10 Luyện đề được HOCMAI xây dựng dựa trên các bài giảng chữa đề chi tiết, mô hình phòng thi có bấm giờ như thi thật và hệ thống hỗ trợ giải đáp các thắc mắc.
Để tìm hiểu thêm về các khóa học, các vị phụ huynh và các em học sinh có thể tham khảo tại website hocmai.vn hoặc liên hệ với hotline 0936 5858 12.
