Để giúp các em học sinh tự tin hơn khi làm bài kiểm tra về thơ, trong bài viết này HOCMAI sẽ hướng dẫn các em bài soạn văn Soạn bài Kiểm tra về thơ với đầy đủ và chi tiết gợi ý về 9 câu trả lời trong SGK Ngữ văn lớp 9.
Bài viết tham khảo thêm:
I. Kiến thức cần nắm về thơ
Thơ hay còn còn có tên gọi khác là thơ ca, thi ca. Đây là một hình thức sáng tác văn học phản ánh cuộc sống với những cảm xúc cô đọng, chất chứa, những tâm trạng dạt dào, những tưởng tượng mạnh mẽ với ngôn ngữ giàu hình ảnh, hàm súc và có nhịp điệu là điều đặc biệt nhất của thơ.
Xem chi tiết các kiến thức cần nắm về thơ (đặc điểm, phân loại, yêu cầu và phương pháp học) tại bài viết Soạn bài Ôn tập về thơ.
II. Trả lời chi tiết các câu hỏi trong SGK ngữ văn 9
Câu 1 | Trang 96 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Sắp xếp lại trong một bảng thống kê cho đúng các dữ kiện của mỗi bài thơ (trật tự sắp xếp đã bị xáo trộn).
Gợi ý:
| Tên bài thơ | Tác giả | Năm sáng tác | Thể thơ | Nội dung chính |
| Con cò | Chế Lan Viên | 1948 | Tự do | Ca ngợi tình cảm người mẹ và ý nghĩa của những lời ru đối với cuộc sống con người |
| Mùa xuân nho nhỏ | Thanh Hải | 1980 | Năm chữ | Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước và ước nguyện muốn được dâng hiến |
| Viếng lăng Bác | Viễn Phương | 1978 | Tám chữ | Sự đại diện cho nhân dân miền Nam và tình cảm, lòng thành kính, xúc động của tác giả khi vào viếng lăng Bác. |
| Sang thu | Hữu Thỉnh | Sau 1975 | Tự do | Những chuyển biến tinh tế của thiên nhiên vào giữa lúc giao mùa qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ. |
| Nói với con | Y Phương | Sau 1975 | Tự do | Bằng những lời trò chuyện cùng con để thể hiện sự tự hào, gắn bó về quê hương và đạo lý sống của dân tộc. |
Câu 2 | Trang 97 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Phân tích mạch cảm xúc (diễn biến tâm trạng) trong các bài thơ: Con cò (Tác giả Chế Lan Viên) | Mùa xuân nho nhỏ (Tác giả Thanh Hải) | Viếng lăng Bác (Tác giả Viễn Phương).
Gợi ý:
– Con cò: Bắt đầu ở hình ảnh con cò xuất hiện trong ca dao theo lời mẹ ru, biểu tượng cho sự chăm chút, nâng niu của mẹ dành cho con suốt cuộc đời và cảm nhận sâu sắc về tình mẫu tử và ý nghĩa của lời ru.
– Mùa xuân nho nhỏ: Bắt đầu là từ cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên, tiếp đến là mùa xuân của thiên nhiên đất nước và cuối cùng là khao khát được cống hiến cho cuộc đời.
– Viếng lăng Bác: Theo một trình tự thời gian: Trước khi vào thăm lăng Bác, khi được vào thăm lăng Bác và lúc ra về).
Câu 3 | Trang 97 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Phân tích ý nghĩa biểu tượng ở hình ảnh con cò trong tác phẩm “Con cò” của nhà thơ Chế Lan Viên và hình ảnh mùa xuân trong bài “Mùa xuân nho nhỏ” của nhà thơ Thanh Hải.
Gợi ý:
– Hình ảnh con cò: Tượng trưng cho những nỗi khổ, nỗi vất vả, cho tấm lòng trong trắng của người mẹ nói riêng và người phụ nữ nói chung; cho niềm vui và ước mơ, cho tình yêu thương rộng lớn của người mẹ, sự nâng đỡ, dìu dắt đầy thân thương, dịu dàng và sự xót xa, lo lắng của người mẹ.
– Hình ảnh mùa xuân: Đó không chỉ là mùa xuân của thiên nhiên mà còn là mùa xuân của đất nước, của đời người với những khao khát được cống hiến.
Câu 4 | Trang 97 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Phân tích các hình ảnh, từ ngữ thể hiện sự cảm nhận tinh tế của tác giả về những biến chuyển của đất trời giữa lúc giao mùa qua bài thơ Sang thu.
Gợi ý:
– Tính hiệu của mùa thu:
- Những tín hiệu mùa thu mang nét đặc trưng được cảm nhận qua các giác quan: khứu giác thông qua hương ổi, xúc giác thông qua gió se, thị giác thông qua lớp sương chùng chình qua ngõ.
- Sự bâng khuâng, bất ngờ được thể hiện qua các từ ngữ: “bỗng”, “hình như” khi “thu đã về”.
– Thiên nhiên lúc vào thu:
- Không gian đất trời vào thu được thể hiện bằng những hình ảnh và dấu hiệu như: “sông dềnh dàng”|“chim vội vã”: Sông cạn dần và nước đã chảy chậm hơn, những đàn chim đã bắt đầu vội vã bay đi tránh rét.
- Sử dụng phép nhân hóa “mây vắt nửa mình”: Những đám mây xanh mỏng lửng lở bảng lảng như một dải lụa, một nửa nghiêng về mùa hạ còn nửa kia ngả về mùa thu.
– Suy nghĩ về cuộc đời lúc chớm thu:
- Hình ảnh tả thực về những hiện tượng của tự nhiên (mưa, nắng,…): Mùa hè thường có nắng và mưa nhiều, nhưng khi sang thu thì đã vơi dần.
- Hình ảnh biểu tượng: Sấm chỉ các biến đổi bất thường, hàng cây đứng tuổi chỉ những con người đã từng trải sẽ trở nên vững vàng hơn.
Câu 5 | Trang 97 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Những điều ước nguyện tha thiết và chân thành của tác giả Thanh Hải qua bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”?
Gợi ý:
Thể hiện qua các hình ảnh:
– Điệp ngữ “ta” được kết hợp với các hình ảnh như một nhành hoa, con chim hót, nhập vào hòa ca: Nói lên mong ước được hòa nhập giữa cái riêng và cái chung.
– Hình ảnh ẩn dụ |mùa xuân nho nhỏ|: Khát vọng được sống ý nghĩa và cống hiến được thể hiện một cách tha thiết.
– Điệp ngữ “dù” được kết hợp với “tuổi hai mươi” – Tuổi trẻ, “khi tóc bạc” – Tuổi già: Khát vọng muốn được cống hiện trọn đời.
– Khát vọng được sống với tình yêu quê hương, đất nước: Xin được hát câu Nam ai, Nam bình để đón mùa xuân, ngợi ca mảnh đất Huế mộng mơ.
Câu 6 | Trang 97 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Những hình ảnh ẩn dụ như mặt trời, tràng hoa, vầng trăng trong tác phẩm Viếng lăng Bác có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện cảm xúc, tình cảm của nhà thơ và mọi người đối với Bác?
Gợi ý:
– Mặt trời: Trong tự nhiên, mặt trời mang ánh sáng của sự sống đến muôn loài, và Bác chính là mặt trời của toàn dân tộc Việt Nam, Bác đã mang ánh sáng của độc lập đến với đất nước.
– Vầng trăng: Bác chính là vầng trăng hiền dịu, bao bọc và che chở người dân Việt Nam sống trong ấm no và hạnh phúc.
– Tràng hoa: Tấm lòng thành kính và biết ơn, sự xúc động của nhân dân dành cho Bác.
Câu 7 | Trang 97 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Qua lời trò chuyện cùng con, người cha trong tác phẩm “Nói với con” của nhà thơ Y Phương đã thể hiện những suy nghĩ và tình cảm gì về quê hương, về dân tộc?
Gợi ý:
Bài thơ đã thể hiện sự ấm cúng của tình cảm gia đình, ca ngợi sức sống mạnh mẽ, truyền thống cần cù của con người và dân tộc ta.
Câu 8 | Trang 97 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Phân tích những nét riêng trong cách thể hiện cảm xúc và sáng tạo hình ảnh trong các bài thơ: Con cò | Mùa xuân nho nhỏ | Nói với con.
Gợi ý:
– Con cò: Gợi đến điệu hát ru xuất hiện trong ca dao qua hình ảnh con cò – Biểu tượng cho lòng mẹ, tình mẹ và sự che chở cho con.
– Mùa xuân nho nhỏ: Dựa vào hình ảnh mùa xuân tươi đẹp của thiên nhiên, đất nước, nhà thơ đã bộc lộ ước nguyện được cống hiến mùa xuân nhỏ bé của mình vào mùa xuân chung của đất nước. Hình ảnh tiêu biểu xuất hiện ở con chim, nốt nhạc, nhành hoa, và “lộc giắt đầy trên lưng” của người lính.
– Nói với con: Giọng điệu tâm tình, thủ thỉ của người cha đối với con thể hiện tình cảm gia đình với tình cảm quê hương, qua đó nâng cao lên thành lẽ sống. Hình ảnh tiêu biểu xuất hiện ở “người đồng mình” và những hình ảnh đặc trưng của người miền núi.
Câu 9 | Trang 97 SGK Ngữ văn 9 – Tập 2
Cảm nghĩ của em về sự che chở, tình yêu thương của mẹ trong bài Con cò (nhà thơ Chế Lan Viên).
Gợi ý:
– Đó là tình mẹ rộng lớn, bao la; mẹ đã phải cực nhọc, vất vả nuôi con lớn lên bằng những lời ru dịu dàng và thân thương.
– Mẹ vẫn luôn che chở, yêu thương và dõi theo con suốt cuộc đời.
Trên đây là chi tiết nội dung bài viết hướng dẫn Soạn bài Kiểm tra về thơ dành cho các em học sinh khối 9. Mong rằng qua các gợi ý, thông tin mà HOCMAI đã chia sẻ ở trên các em sẽ nắm chắc được kiến thức và hoàn thành tốt bài kiểm tra của mình!
