Soạn bài Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự

Với mong muốn giúp đỡ các bạn trong quá trình học tập phần Tiếng Việt trong chương trình Ngữ Văn 9, HOCMAI sẽ cung cấp cho các bạn thêm những gợi ý tham khảo. Các bạn có thể theo dõi bài soạn Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự trong bài viết dưới đây!

 

Tham khảo thêm:

Soạn bài Xưng hô trong hội thoại

Soạn bài khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

Soạn bài cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

 

I. Lý thuyết về tóm tắt văn bản tự sự

Câu 1: (SGK Ngữ văn 9 tập 1, trang 58)

Hướng dẫn giải: Đọc hiểu các tình huống trong sách giáo khoa.

 

Câu 2: (SGK Ngữ văn 9 tập 1, trang 58)

Hướng dẫn giải:

a, Từ ba tình huống trên, ta thấy được sự cần thiết phải tóm tắt văn bản tự sự:

Tóm tắt văn bản tự sự giúp người đọc, người nghe dễ nắm được nội dung chính của tác phẩm. 

– Dùng để trao đổi, truyền đạt những vấn đề liên quan đến các tác phẩm, văn bản được tóm tắt.

– Dùng để lưu trữ tài liệu, kiến thức trong học tập.

– Dùng để giới thiệu một tác phẩm tự sự.

Việc tóm tắt văn bản tự sự phải tuân thủ những yêu cầu sau:

– Nội dung ngắn gọn, súc tích, dễ nhớ và phải phù hợp với mục đích sử dụng.

– Phải nêu được đầy đủ các sự kiện chính và nhân vật chính. Các sự việc chính phải được sắp xếp thành một chỉnh thể thống nhất, dễ theo dõi và trung thành với cốt truyện.

– Ngôn từ sử dụng trong tóm tắt văn bản tự sự cần cô đọng, có tính khái quát cao.

– Câu văn có khả năng bao quát nhiều sự vật, sự việc.

b, Một số tình huống trong cuộc sống cần phải vận dụng kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự:

– Ngày hôm qua do phải ôn thi, em không thể theo dõi trận bóng của đội bóng đá yêu thích. Em muốn nhờ bố kể lại trận đấu đó một cách vắn tắt.

– Tuần trước, em đã xem bộ phim chiếu rạp rất hay. Em muốn kể lại bộ phim này cho bạn bè cùng nghe.

 

II. Thực hành tóm tắt văn bản tự sự

Câu 1: (SGK Ngữ văn 9 tập 1, trang 58)

Hướng dẫn giải:

a, Các sự việc chính chưa được nêu đầy đủ. Bạn học sinh đã kể thiếu một sự việc quan trọng đó là 

“Một đêm Trương Sinh cùng con trai ngồi bên ngọn đèn khuya, đứa nhỏ chỉ vào chiếc bóng trên tường và gọi đó là cha. Ngày thường, nàng hay đùa con, trỏ bóng mình mà bảo đó là cha. Bấy giờ, Trương Sinh mới hiểu ra vợ mình bị oan.”

→ Đây là sự việc quan trọng cần phải nêu bởi đây là chi tiết gỡ bỏ mối nghi ngờ, nỗi oan của Vũ Nương.

b, Các sự việc nêu trên chưa hợp lý. Có thể sắp xếp các sự việc theo trình tự sau:

Sự việc 1

Sự việc 2

Sự việc 3

Sự việc 4

Sự việc bổ sung

Sự việc 5

Sự việc 6

Sự việc 7

 

Câu 2: (SGK Ngữ văn 9 tập 1, trang 59)

Hướng dẫn giải:

Vũ Thị Thiết (Vũ Nương) là một người con gái quê ở Nam Xương có nhan sắc và đức hạnh, nổi tiếng là người vừa đẹp người, vừa đẹp nết. Tuy vậy nhưng nàng lại được gả cho Trương Sinh, một chàng trai con nhà hào phú nhưng ít học. Trương Sinh vốn là người chồng có tính đa nghi nên Vũ Nương cố gắng giữ gìn khuôn phép, vun vén hạnh phúc gia đình. 

Không lâu sau, chàng Trương phải đi lính để lại mẹ già và người vợ mới cưới. Vì quá thương nhớ con, mẹ Trương Sinh lâm bệnh và qua đời. Vũ Nương vừa chăm con thơ vừa chạy chữa, ma chay chu toàn cho mẹ chồng. 

Khi giặc tan, Trương Sinh trở về, nghe lời con nhỏ ngây thơ mà nghi ngờ Vũ Nương phản bội liền đuổi nàng đi. Nỗi oan không ai thấu, Vũ Nương gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn và được Linh Phi cứu giúp. Không lâu sau, Trương Sinh mới hiểu người cha hàng đêm đến chơi với con trai chính là cái bóng trên tường. Lúc bấy giờ, chàng mới hiểu ra tấm lòng son sắc của vợ mình nhưng đã muộn. 

Ở dưới thủy cung, Vũ Nương gặp được Phan Lang – người cùng làng với nàng cũng là ân công của Linh Phi. Khi trở về trần gian, Phan Lang đem hoa vàng cùng lời nhắn của Vũ Nương cho Trương Sinh. Sau khi nghe Phan Lang kể lại, Trương Sinh liền lập đàn giải oan cho Vũ Nương bên bến Hoàng Giang. Vũ Nương hiện về giữa dòng lúc ẩn, lúc hiện.

 

Câu 3: (SGK Ngữ văn 9 tập 1, trang 59)

Hướng dẫn giải:

Trương Sinh là một người ít học, vừa cưới được Vũ Nương làm vợ thì phải đi lính. Mẹ chàng vì nhớ con sinh bệnh chết. Mọi sự ma chay chu tất đều do một tay Vũ Nương lo hết. Giặc tan, Trương Sinh trở về, tin lời con trai nói về cái bóng, hắn nghi ngờ sự thuỷ của vợ mình. Vũ Nương vì oan ức mà gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Một đêm, Trương Sinh nghe đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và bảo là cha mới ngỡ ra đã vu oan cho vợ. Dưới thủy cung, Vũ Nương gặp lại Phan Lang. Nàng nhờ Phan Lang trở về trần gian để gửi chiếc hoa vàng tới Trương Sinh với lời nhắn lập đền thờ giải oan. Trên bến Hoàng Giang, Vũ Nương trở về ngồi trên chiếc kiệu hoa, thấp thoáng xuất hiện giữa dòng sông.

 

III. Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

Câu 1: (SGK Ngữ văn 9 tập 1, trang 59)

Hướng dẫn giải:

– Tóm tắt văn bản Lão Hạc của Nam Cao

Lão Hạc là một người nông dân nghèo điển hình lúc bấy giờ. Vợ mất sớm, cả gia tài của lão Hạc chỉ có cậu con trai, một mảnh vườn và một con chó thường được gọi là “cậu vàng”. Vì gia cảnh nghèo khó, lão không có tiền con trai cưới vợ nên người con trai đã bỏ lão đi làm đồn điền cao su.

Từ ngày con trai bỏ đi, lão Hạc chỉ còn lại cậu vàng là người bầu bạn. Nhưng chuyện không may lại đến với lão, sau trận ốm thập tử nhất sinh, lão Hạc không còn sức để đi làm thuê. Cuộc sống ngày một khó khăn, vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, vì không muốn làm phiền ông giáo, lão đành phải bán đi cậu vàng. 

Lão Hạc gửi ông giáo tiền làm ma chay và nhờ ông trông hộ mảnh vườn cho cậu con trai. Sau đó, lão xin Binh Tư ít bả chó rồi quyết định kết thúc cuộc đời mình, một cái chết vô cùng đau đớn. Hàng xóm không ai biết lý do tại sao lão chết ngoại trừ ông giáo và Binh Tư.

– Tóm tắt tác phẩm Chiếc lá cuối cùng

Truyện kể về cuộc đời của ba người họa sĩ nghèo là Giôn – xi, Xiu và cụ Bơ – men. Họ sống trong những căn phòng cho thuê giá rẻ dưới cùng một mái nhà ba tầng tồi tàn. Xiu và cụ Bơ – men không quản ngày đêm chăm sóc cho Giôn – xi. Người con gái đang dần tuyệt vọng với căn bệnh sưng phổi nặng. 

Ngày ngày, cô đều nhìn ra cửa sổ, đếm từng chiếc lá thường xuân rụng xuống. Giôn – xi nghĩ rằng cô cũng sẽ lìa đời khi chiếc lá cuối cùng lìa cành. Biết được ý nghĩ của cô, cụ Bơ – men đã âm thầm vẽ lên tường chiếc lá thường xuân suốt đêm mưa tuyết. 

Sáng hôm sau, Giôn – xi vẫn thấy một chiếc lá kiên cường vượt qua cơn mưa tuyết đêm qua. Chính chiếc lá ấy đã truyền cho cô nghị lực để tiếp tục sống.

Không lâu sau, Giôn – xi đã khỏe lại từ căn bệnh sưng phổi. Nhưng cụ Bơ – men đã lìa đời cũng bởi chính căn bệnh sưng sau kiệt tác chiếc lá cuối cùng đêm đông ấy.

 

Câu 2: (SGK Ngữ văn 9 tập 1, trang 60)

Hướng dẫn giải:

Để làm tốt dạng bài tóm tắt văn bản tự sự, các bạn học sinh có thể thực hiện theo 4 bước sau:

– Bước 1: Nắm chắc nội dung câu chuyện.

– Bước 2: Xác định nội dung chính và nhân vật chính trong câu chuyện.

– Bước 3: Lựa chọn sự việc tiêu biểu và sắp xếp theo trình tự hợp lý.

– Bước 4: Dùng lời văn của mình để kể lại.

Đặc biệt, các bạn cần lưu ý câu chuyện nên được kể một cách ngắn gọn nhưng đầy các nhân vật và sự kiện chính.

Trên đây là Soạn bài Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự được HOCMAI tổng hợp và chia sẻ. Để quá trình học tập và ôn thi trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn, các bạn có thể tham khảo thêm chuỗi bài hướng dẫn Soạn văn 9. Chúc các bạn học sinh gặt hái được nhiều điểm tốt trên hành trình chinh phục môn Ngữ Văn!