Với mong muốn giúp các bạn chuẩn bị bài học tốt hơn trước khi đến lớp, nắm chắc những kiến thức của bài học đầu tiên trong chương trình Ngữ Văn lớp 8, Hocmai mời các bạn cùng tham khảo soạn bài Tôi đi học của tác giả Thanh Tịnh . Bài viết nằm cho chuỗi kiến thức Soạn văn 8 do HOCMAI tổng hợp và chia sẻ. Chúc các bạn có một bài soạn chỉn chu và có một khởi đầu thật tốt với môn học này.
Tham khảo thêm:
I. Soạn bài tôi đi học văn lớp 8: Thông tin chung
1. Tác giả
– Tác giả Thanh Tịnh (1911 – 1988), tên khai sinh của ông là Trần Văn Sinh.
– Quê quán: Gia Lạc, ven sông Hương, một vùng ngoại ô thành phố Huế.
– Năm 1936, ông đã cho xuất bản tập thơ Hận chiến trường.
– Đến sau Cách mạng tháng 8, Thanh Tịnh làm Tổng thư ký Hội Văn hóa cứu quốc Trung bộ.
– Năm 1948, ông bắt đầu tham gia bộ đội. Sau đó, ông còn tham gia phụ trách đoàn kịch Chiến Thắng của Bộ Tổng tư lệnh Quân đội NDVN.
– Năm 1945, ông tham gia phụ trách rồi làm Chủ nhiệm tạp chí Văn nghệ quân đội.Mãi đếm sau này, ông không còn làm lãnh đạo để tập trung vào việc sáng tác.
_ Đến năm 2007, ông được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
– Một số tác phẩm tiêu biểu của Thanh Tịnh phải kể đến như:
- Giai đoạn trước cách mạng: Hận chiến..vv…
- Giai đoạn sau cách mạng: Những giọt nước biển (tập truyện ngắn – 1956), Đi từ giữa mùa sen (truyện thơ -1973)…vv….
2. Tác phẩm
Xuất xứ Tôi đi học
Tôi đi học được in trong tập truyện ‘’ Quê mẹ ‘’ (1941 ).
Bố cục
Tôi đi học được chia làm 3 phần chính:
- Phần 1: “Từ đầu…. lướt ngang trên ngọn núi.”
Nội dung: Cảm xúc của nhân vật ‘’tôi’’ khi đi trên con đường từ nhà tới trường học.
- Phần 2: “Phần tiếp…. xa mẹ tôi chút nào hết”
Nội dung: Cảm xúc của nhân vật ‘’tôi’’ khi đứng trước sân trường rộng lớn, thênh thang.
- Phần 3: Phần còn lại.
Nội dung: Cảm xúc hỗn độn, lạ lẫm của nhân vật ‘’tôi’’ khi lần đầu bước vào trong lớp học.
II. Tóm tắt tôi đi học
Cứ mỗi độ ngước mắt ngóng vọng lên nền trời xanh thẳm trong vắt, điểm thêm vài bông mây trắng tinh là những kỉ niệm của buổi đầu đến trường lại mơn man trong lòng tôi. Con đường đi học vốn rất đỗi quen thuộc bỗng trở nên xa lạ lạ kì. Từ khoảnh khắc cùng mẹ bước đi trên con đường ấy, tôi cảm thấy bản thân đã thay đổi rất nhiều rồi. Khi đến sân trường Mĩ Lí, tôi thấy mình như nhỏ bé xen chút bỡ ngỡ, lạ lùng với trường mới, bạn mới. Cho đến khi ông đốc bắt đầu gọi tên, tôi rất lo sợ, nép vào lòng mẹ và bật khóc một cách ngon lành. Thế rồi, tôi nghe thấy những lời an ủi của ông đốc vang lên khiến đám học sinh an tâm hơn nhiều, cũng đã bắt đầu đi theo thầy giáo bước vào lớp học. Khung cảnh trong lớp học dường như quen thuộc, ngay cả những người bạn mới xung quanh tôi. Thầy giáo đã cầm phấn lên và bắt đầu giảng bài – bài tập đọc: Tôi đi học.
III. Soạn bài tôi đi học: Phân đọc hiểu
1. Cảm xúc của nhân vật tôi trên con đường từ nhà đi đến trường
– Về hoàn cảnh:
- Cứ vào dịp cuối thu khi lá ngoài đường rụng nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc cũng là lúc mùa tựu trường bắt đầu.
- Ta bắt gặp những hình ảnh nhiều em bé lẽn bẽn núp dưới nón mẹ trong buổi đầu tiên đến trường.
=> Đó cũng chính là cơ sở để nhân vật ‘’tôi’’ nhớ lại những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên.
– những kí ức mà nhân vật ‘’tôi’’ hồi tưởng lại khi cùng mẹ tới trường:
- con đường vốn đi lại nhiều lần nhưng hôm nay bỗng nhiên thấy lạ ,cảnh vật cũng đổi thay bởi chính lòng “tôi” đang có sự thay đổi lớn.
- Nhận thấy dường như bản thân mình đã thay đổi:… “Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn”…
- Nhân vật “tôi” muốn tự mình cầm sách vở để giống như một học sinh.
=> nhân vật có nhiều cảm xúc đan xen trong buổi tựu trường, đồng thời cũng cảm thấy mình dường như đang có sự thay đổi rất lớn.
2. Cảm xúc của nhân vật ‘’tôi’’ khi đã đứng trước sân trường rộng lớn, cao ráo, sạch sẽ
– Về khung cảnh: Trước sân trường Mĩ Lí dày đặc người,rồi thì: ai cũng quần áo sạch sẽ. Tràn ngập không khí tựu trường vui tươi, nhộn nhịp, rộn rã.
– Về tâm trạng:
- Nhân vật “tôi” bắt đầu cảm thấy mình quá đỗi nhỏ bé, còn ngôi trường thì rộng lớn thênh thang.
- Nhân vật còn lo sợ những điều vẩn vơ.
- Đến khi sắp bước vào trong lớp học: cảm thấy giật mình khi bị gọi tên, rồi nhìn thấy mấy cậu bạn nức nở khóc cũng lập tức dúi vào lòng mẹ khóc theo.
=> Tất cả những điều đó đã diễn tả sinh động tâm trạng của nhân vật “tôi”.
3. Cảm xúc của nhân vật “tôi” khi lần đầu tiên đặt chân bước vào lớp học:
– Vừa cảm thấy vừa xa lạ nhưng đồng thời cũng cảm thấy rất đỗi quen thuộc.
– Luôn ngắm nhìn tất cả những đồ vật sẽ gắn bó với mình trong thời gian tới.
– Bỗng nhiên hình ảnh người thầy đang viết bài đã cắt đứt dòng suy nghĩ kéo nhân vật trở về với thực tại.
=> vừa bỡ ngỡ nhưng cũng vừa thân quen, đan xen cả bồi hồi là cảm xúc của nhân vật “tôi” khi bắt đầu bước vào lớp học.
IV. Tổng kết tác phẩm
1. Về mặt nội dung:
Tác giả đã diễn tả được những kỉ niệm trong sáng của tuổi hồng, đặc biệt là những xúc cảm đầu tiên trong buổi tựu trường đầu đời qua truyện ngắn ‘’Tôi đi học’’.
2. Về nghệ thuật:
Nghệ thuật tự sự đan xen miêu tả và biểu cảm, hình ảnh trong sáng giản dị đã khắc họa thành công những cảm xúc được hồi tưởng lại trong buổi tựu trường đầu tiên.
V. Soạn bài tôi đi học: Phần đọc hiểu văn bản
Câu 1 trang 9 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Đề bài: Hãy cho biết những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên. Đọc truyện ngắn, em thấy những kỉ niệm này được tác giả diễn tả theo trình tự như thế nào?
Hướng dẫn giải:
– Những cơ sở khơi nguồn cảm hứng về buổi tựu trường đầu tiên trong lòng nhân vật ‘’tôi’’:
- Cứ vào cuối thu khi lá ngoài đường bắt đầu rụng nhiều, và trên không có những đám mây màu bàng bạc.
- Hình ảnh nhiều em bé núp dưới nón mẹ trong buổi đầu tiên tới trường.
– Tất cả các kỉ niệm đã được nhà văn diễn tả theo một dòng hồi tưởng của nhân vật, đi từ hiện tại đến quá khứ, theo không gian từ con đường đi học đến sân trường Mĩ Lí rộng lớn, lạ lẫm.
Câu 2 trang 9 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Đề bài: Em hãy tìm những hình ảnh,những chi tiết đã diễn tả tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ trên đường đi đến trường, khi nghe thấy thầy gọi tên và khi phải rời xa vòng tay mẹ cùng các bạn đi vào lớp học,cả khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên của mình.
Hướng dẫn giải:
– Khi cùng mẹ đi trên đường đến trường:
- con đường hàng ngày vẫn đi lại nhiều lần nhưng hôm nay bỗng nhiên rất lạ thường bởi chính ‘’tôi cũng đang thay đổi’’.
- Tự nhận thấy bản thân dường như đã thay đổi: “Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn”.
- Đã tự mình cầm cặp sách đề giống với một học sinh.
– Đến khi buộc phải rời xa vòng tay của mẹ cùng các bạn bước vào trong lớp học: bị giật mình khi thầy gọi tên, khi nhìn thấy mấy cậu bạn nức nở khóc cũng lập tức dúi vào lòng mẹ khóc theo các bạn.
– Đến khi đã ngồi trong lớp học: thấy có một mùi hương lạ xông vào lớp học, luôn nhìn ngắm mọi vật quanh mình, rồi đã bắt đầu không cảm thấy xa lạ đối với người bạn bên cạnh, nhìn theo cánh chim ngoài cửa để ùa về với những kỉ niệm cũ…
Câu 3 trang 9 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Đề bài: Em có cảm nhận gì về thái độ cử chỉ của những người lớn (ông đốc, thầy giáo đón nhận học trò mới, phụ huynh) đối với các em bé lần đầu đi học?
Hướng dẫn giải
* Những cảm nhận đầu tiên về những cử chỉ, thái độ của những người lớn (ông đốc, thầy giáo và cả những phụ huynh ):
– Về ông đốc: đã “nhìn chúng tôi bằng cặp mắt hiền từ và cảm động”, rồi lại “ tươi cười, nhẫn nại khuyên bảo học trò một cách nhẹ nhàng: ‘’…Các em đừng khóc, trưa nay các em được về nhà cơ mà…”
– Về thầy giáo: đã đón chào tất cả học sinh bằng tấm lòng chân thành.
– về phụ huynh: đã âu yếm, vỗ về khi những cô cậu học trò ,những đứa con nhỏ bé của mình bật khóc.
=> Tất cả cử chỉ , hành động của họ đều hết sức ân cần, dịu dàng chứa trong đó
cả tình thương yêu mà họ dành cho những ‘’ mầm non tương lai của đất nước ‘’.
Câu 4 trang 9 SGK Ngữ văn 8 tập 1
Đề bài: Hãy tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn
Hướng dẫn giải
– Đó là : “… những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng”. Nó đã cho chúng ta thấy một tình cảm đầy ắp niềm vui tươi và đẹp đẽ, trong sáng và thơ ngây của tâm hồn con trẻ.
– Câu văn đã diễn tả sự thoáng qua, nhẹ nhàng: “Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi”.
– Sự ngây thơ, nhút nhát, xen lẫn một chút sợ sệt, dè chừng được thể hiện qua câu: “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ…”.
– Tâm trạng hết sức hồi hộp của những cậu học sinh được thể hiện qua: “Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả bóng tưởng tượng”.
– Hình ảnh ngôi trường làng được tác giả tái hiện lại một cách nghiêm trang: “trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp…”
V. Soạn bài tôi đi học: Phần luyện tập
Câu 1 trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1
Đề bài: Hãy nêu cảm xúc của em về dòng cảm xúc của nhân vật ‘’tôi’’ trong tác phẩm ‘’Tôi đi học’’ của Thanh Tịnh.
Hướng dẫn giải
Bằng ngòi bút sắc sảo, diễn tả tâm lý nhân vật một cách đầy tinh tế, giản dị nhưng vẫn rất cuốn hút người nghe, người đọc, Thanh Tịnh đã thành công tái hiện lại đoạn hội thoại giữa chính mình – ‘’tôi’’ và người mẹ trong ngày đầu tiên tới trường. Những ý nghĩ ấy khiến mỗi chúng ta khó lòng mà lãng quên được bởi nó vừa ngây ngô vừa dễ thương của một cậu bé mới bắt đầu đi học.
Câu 2 trang 9 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1
Đề bài: Hãy viết một bài văn ngắn ghi lại ấn tượng của em trong buổi đến trường khai giảng lần đầu tiên.
Hướng dẫn giải:
Gợi ý:
+ Nhớ lại cảm xúc về buổi tựu trường đầu tiên
+ Mỗi chúng ta đều có những rung cảm, những cảm xúc khác nhau về buổi lễ trang trọng ấy
+ Sử dụng các phương thức biểu đạt đa được học trong chương trình để diễn đạt bài văn, có thể kết hợp sử dụng các hình ảnh, các phép: nhân hóa, so sánh, ẩn dụ, hoán dụ… để bài viết mạch lạc, sinh động, tăng sức gợi hình, gợi cảm và sinh động hơn.
Bài làm tham khảo:
Người ta thường nói: ‘’Thanh xuân giống như một cơn mưa rào, cho dù bạn có bị cảm vì ướt mưa thì cũng muốn một lần được quay lại cơn mưa ấy’’. Mình đã không còn là học sinh nữa, nhưng tất cả kỉ niệm về mười hai năm đèn sách vẫn như mới ngày hôm qua. Hơn cả, thứ mà in sâu vào trong tâm trí mình, thi thoảng lại len lỏi trôi trong khối óc chật cứng một mớ hỗn độn của mình để mình nghỉ ngơi một chút, để mình ‘’bé’’ lại một chút, quay về ngày thơ bé, về buổi tựu trường đầu tiên đầy cảm xúc ấy.
Khác với các bạn trẻ trên thành phố, mình sinh ra và lớn lên tại một vùng quê yên bình, luôn chào ngày mới bằng tiếng một chú gà nhà ai gáy canh sớm, bằng những tia nắng xuyên qua cây xoan to ba đứa trẻ ôm mới xuể sau nhà nhẹ nhàng hôn lên má mình một nụ hôn chào buổi sớm, bằng những giọt sương đọng trên những đọt lúa đang trổ đòng đòng… Vì ở quê nên hầu như bọn mình quen nhau từ trước, nên mình sẽ bỏ qua phần bạn mới vì bọn mình chẳng đếm nổi bao lần đi ra ruộng lội bùn với nhau rồi. Chúc mình cũng háo hức lắm, những đứa trẻ bắt đầu được bước vào ngôi trường mới, được học những môn học mới, được gặp những thầy cô mới. Thú thật rằng mình không còn quá nhiều kí ức về ngày ‘’đầu tiên’’ ấy, thứ duy nhất đọng lại với mình về ngày hôm đấy đều xoay quanh những đứa bạn ngày bé của mình. Ngày đầu tiên ấy, chúng mình mang kẹo chia cho nhau rồi cũng’’vờ’’ chào hỏi, làm quen lấy lệ. Không thể nào quen lần đầu tiên mình mở cuốn Tiếng Việt 1 ra, chà cái mùi thơm là lạ đặc trưng riêng của sách đọng mãi đến tận bây giờ, có lẽ vì cái mùi ấy mà mình có một tình yêu rất đặc biệt đối với các loại sách, đã rèn mình trở thành một đứa thích đọc sách, mê tìm tòi những thứ mới lạ mà sách cho mình.
Kỉ niệm mãi ở lại, mình có với hội bạn ngày ấy một bức ảnh chụp chung cả đám, có lẽ vài chục năm sau mình sẽ quên mất những cảm xúc của ngày tựu trường đầu tiên ấy, một vài đứa trong nhóm vì lí do riêng, vì công việc, vì đi theo gia đình… không còn giữ liên lạc với nhau nữa, thế nhưng, bạn biết điều kì diệu của một bức ảnh so với cuộc sống là gì không? Là cho dù cuộc sống có thay đổi thì bức ảnh đó cũng không bao giờ đổi thay, về tất cả. Cảm ơn buổi tựu trường đầu tiên đã cho mình cơ hội được học tập, có cơ hội để tìm tòi, khám phá, cho mình một tuổi thơ đủ đầy khi có bạn bè cạnh bên. Sau cùng, cảm ơn cả bạn nữa, một người bạn mà mình không biết là ai, cảm ơn vì đã lắng nghe những chia sẻ của mình.
Tại trường đại học Harvard, họ luôn quan niệm: “Khi bạn đang mơ thì người khác đang nỗ lực’’. Hi vọng các bạn luôn nỗ lực, nghiêm túc với việc học tập để có thể gặt hái quả ngọt. Chúc các bạn luôn thành công!
