Trong bài viết này, HOCMAI muốn gửi tới các em học sinh bài Soạn bài Thuyết minh về một thể loại văn học, nằm trong chương trình Soạn bài Ngữ văn 8. Ở một vài bài học trước, chúng ta đã được học Thuyết minh về một thứ đồ dùng. Bài học ngày hôm nay các em sẽ được học cách áp dụng phương pháp thuyết minh đối với những thể loại văn học. Chúng ta cùng bắt đầu vào bài ngay thôi nào!
Những bài viết xem thêm:
I. Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học
Đề bài: Các em hãy thuyết minh về đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú.
1. Quan sát
Đọc kĩ hai bài thơ trong sách giáo khoa “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” và “Đập đá ở Côn Lôn” rồi trả lời những câu hỏi:
a)
– Mỗi bài thơ đều có 8 dòng, mỗi dòng đều có 7 chữ (số tiếng).
– Số dòng và số chữ (số tiếng) là quy định bắt buộc của thể thơ này không được phép tùy ý thêm bớt được.
⇒ Hệ thống bằng – trắc này được tính bắt đầu từ âm tiết thứ hai của mỗi dòng thơ. Âm tiết thứ hai của dòng thứ nhất của bài thơ này là âm bằng cho nên bài thơ thuộc thể bằng.
Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn”: Phân tích tương tự như ở bài “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” – bài thơ thuộc thể bằng.
d)
– Bài thơ “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác”: vần chân ở tiếng cuối của câu 2 với câu 6 (“tù” – “thù”), tiếng cuối của câu 3 với câu 5 (“bể” – “tế”), tiếng cuối của câu 4 với câu 8 (“châu” – “đâu”).
– Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn”: vần chân ở những tiếng cuối của các câu 2, 4, 6, 8 (“non”, “hòn”, “son”, “con”).
e) Cả hai bài thơ này đều có sự ngắt nhịp 4/3
2. Lập dàn bài
a) Mở bài
Các em nêu một định nghĩa, khái niệm chung sơ qua về thể thơ thất ngôn bát cú
b) Thân bài
Nêu các đặc điểm, tính chất chi tiết của thể thơ:
– Số lượng chữ, số lượng câu trong mỗi bài.
– Quy luật bằng – trắc của thể thơ này.
– Quy luật gieo vần của thể thơ này.
– Quy luật ngắt nhịp phổ biến của mỗi dòng thơ trong bài thơ.
c) Kết bài
Cảm nhận của riêng em về vẻ đẹp, âm tiết, nhạc điệu của thể thơ.
Tổng kết:
– Muốn thuyết minh đặc điểm của một thể loại văn học, thể loại thơ hoặc một văn bản cụ thể, trước hết cần phải quan sát, đánh giá, sau đó đưa ra nhận xét khái quát thành những đặc điểm.
– Khi muốn nêu đặc điểm, cần lựa chọn những đặc điểm mang tính tiêu biểu, quan trọng, nổi bật và cần có những ví dụ cụ thể để có thể làm sáng tỏ những đặc điểm ấy.
II. Luyện tập (trang 154 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Hãy thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắn trên cơ sở các truyện ngắn: “Tôi đi học”, “Lão Hạc”, “Chiếc lá cuối cùng”.
Gợi ý:
1. Mở bài
Giới thiệu đôi nét về một thể loại nào đó, trong trường hợp này là thể loại truyện ngắn – một trong những thể loại văn học thông dụng và vô cùng quan trọng của nền văn học Việt Nam.
2. Thân bài
a. Khái niệm
– Định nghĩa truyện ngắn là một thể loại văn học được sử dụng phổ biến. Nó thường là những câu chuyện kể bằng văn xuôi và có xu hướng súc tích, ngắn gọn và bao hàm nghĩa hơn các câu chuyện dài như là tiểu thuyết.
– Thông thường thì truyện ngắn sẽ chỉ có độ dài chỉ từ vài dòng cho đến vài chục trang giấy, trong khi đó tiểu thuyết thường dài hơn rất nhiều, rất khó dừng lại ở con số tương tự như vậy. Vì ngắn như vậy nên tình huống của truyện ngắn luôn là vấn đề quan trọng bậc nhất về nghệ thuật truyện ngắn.
b. Đặc điểm chính của truyện ngắn
– Về dung lượng: số trang và số chữ viết ít, không dài.
– Về nhân vật, sự kiện: có ít nhân vật và sự kiện vì dung lượng của truyện ngắn không có nhiều. Thường chỉ có sự tham gia của vài nhân vật và sự kiện cũng nhỏ.
– Về cốt truyện:
- Cốt truyện diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn và không gian hẹp.
- Không diễn đạt trọn vẹn cuộc đời mà diễn đạt theo từng khoảng thời gian.
c. Ý nghĩa
– Gửi gắm tư tưởng, nhân sinh quan của nhà văn.
– Chứa đựng những triết lý nhân sinh, ý nghĩa xã hội…
3. Kết bài
– Tầm quan trọng và sức hấp dẫn của truyện ngắn và đề cao những vẻ đẹp của nó.
– Loại hình văn học rất phù hợp với cuộc sống của xã hội hiện đại ngày nay.
(Chứng minh đặc điểm của thể loại văn học thông qua các truyện ngắn trên)
Như vậy chúng ta đã cùng nhau soạn thảo xong bài Soạn bài Thuyết minh về một thể loại văn học rồi các em học sinh thân mến. HOCMAI soạn thảo bài viết này với mong muốn các em có thể sử dụng thành thạo chúng, không xảy ra lỗi sai nào trong các bài kiểm tra. Để tìm hiểu thêm thật nhiều kiến thức và những bài soạn bổ ích khác, các em hãy truy cập website hoctot.hocmai.vn các em nhé!
