Vật lý 8 Bài 4: Biểu diễn lực

Trong bài viết này, HOCMAI muốn gửi tới các em học sinh bài Bài 4: Biểu diễn lực nằm trong chương trình Vật lý 8. Mỗi lực trong tự nhiên đều đã được chúng ta tìm ra cách để biểu diễn chúng. Tác dụng của lực là gì và biểu diễn lực như thế nào? Các em hãy cùng tham khảo bài viết để trả lời câu hỏi nhé!

I. Lý thuyết Biểu diễn lực Vật lý 8

1. Tác dụng của lực

– Lực là nguyên nhân đã làm cho vận tốc của chuyển động thay đổi. Khi vận tốc của một vật thay đổi, ta có thể đưa ra kết luận rằng đã có lực tác dụng lên vật đó.

– Lực có thể gây ra sự thay đổi,biến dạng chuyển động (nói cách khác là thay đổi vận tốc) của một vật.

Ví dụ:

– Lực hút của một miếng nam châm lên một miếng thép gây ra sự tăng vận tốc của một xe lăn nên kết quả là xe lăn chuyển động nhanh lên.

– Lực tác dụng của chiếc vợt lên một quả bóng làm cho quả bóng bị biến dạng và ngược lại lực với quả bóng đập vào vợt làm cho vợt bị biến dạng.

2. Biểu diễn lực

Lực là một loại đại lượng vectơ được ta biểu diễn bằng một mũi tên, trong đó có:

– Gốc là một điểm đặt của lực.

– Chiều, phương trùng với chiều, phương của lực.

– Độ dài của mũi tên biểu thị cường độ của một lực theo tỉ lệ xích đã cho trước.

Chú ý:

– Các đại lượng vật lý có chiều hướng là các đại lượng vectơ vậy nên lực là đại lượng vectơ.

– Vectơ lực thì được kí hiệu là F; cường độ của lực thì được kí hiệu là F ; ba yếu tố của một lực là: điểm đặt, độ lớn, phương và chiều; kết quả tác dụng của một lực phụ thuộc vào những yếu tố này.

– Ta thường có thể dễ thấy được kết quả của tác dụng lực làm cho thay đổi độ lớn của vận tốc (chậm đi hoặc nhanh lên) mà ít khi thấy được tác dụng làm đổi chiều hướng của vận tốc, chẳng hạn như là:

• Trong một chuyển động tròn đều, một lực tác dụng chỉ khiến cho thay đổi hướng chuyển động.
• Trong một chuyển động của một vật bị ném đi theo phương nằm ngang, trọng lực P làm cho thay đổi độ lớn và hướng của vận tốc.

II. Giải bài tập Vật lý 8 Bài 4: Biểu diễn lực (trang 15, 16)

Bài C1 (trang 15 | SGK Vật lí 8)

Em hãy mô tả thí nghiệm ở trong hình 4.1, hiện tượng ở trong hình 4.2 và nêu lên tác dụng của lực ở trong từng trường hợp.

Gợi ý đáp án:

Hình a: Một nam châm đã tác dụng lên thanh thép một lực hút khiến cho xe chuyển động nhanh lên. Như vậy thì lực lúc này có tác dụng thay đổi vận tốc của chuyển động đó (nhanh dần lên về phía nam châm).

Hình b: Một lực tác dụng của chiếc vợt lên quả bóng làm cho quả bóng bị biến dạng, ngược lại thì lực của quả bóng đập vào chiếc vợt làm cho vợt đó bị biến dạng. Như vậy thì lực có tác dụng làm cho vật đó bị biến dạng.

Bài C2 (trang 16 | SGK Vật lí 8)

Biểu diễn những lực cho sau đây:

– Trọng lực của một vật có khối lượng là 5 cân (tỉ xích 0,5 cm tương ứng với 10N).

– Lực kéo 15000N theo chiều từ trái sang phải, phương nằm ngang (tỉ xích 1cm tương ứng với 5000N).

Gợi ý đáp án:

Các lực đã được biểu diễn như hình vẽ trong sách giáo khoa.

– Vật đó có khối lượng là 5 cân thì trọng lượng P của vật đó là 50 N.

Lực P bằng 50N. (Tỉ xích 0,5 cm tương ứng với 10N).

Lực kéo F bằng 15000N. (Tỉ xích 1cm tương ứng với 5000N).

Bài C3 (trang 16 | SGK Vật lí 8)

Diễn tả bằng lời những yếu tố của các lực vẽ có ở trong hình 4.4:

Gợi ý đáp án:

a) có:

+ Điểm đặt tại A.

+ Phương thẳng đứng.

+ Chiều từ dưới lên.

+ Cường độ lực = 20N.

b)  có:

+ Điểm đặt tại B.

+ Phương nằm ngang.

+ Chiều từ trái sang phải.

+ Cường độ lực  = 30N.

c) có:

+ Điểm đặt tại C.

+ Phương nghiêng một góc 30 độ so với phương nằm ngang.

+ Chiều hướng lên, cường độ.

III. Trắc nghiệm vật lý 8 Bài 4: Biểu diễn lực

Bài 1: Khi mà chỉ có một lực tác dụng lên một vật thì vận tốc của vật đó sẽ thay đổi như thế nào?

A) Vận tốc không thay đổi

B) Vận tốc tăng dần

C) Vận tốc giảm dần

D) Có thể tăng dần và cũng có thể giảm dần.

Lời giải:

Có thể tăng dần nhưng cũng có thể giảm dần, vì lực có thể khiến cho thay đổi vận tốc của một vật.

⇒ Đáp án D

Bài 2: Sử dụng cụm từ thích hợp để điền vào khoảng trống:” ….. là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc của một chuyển động”.

A) Vectơ

B) Thay đổi

C) Vận tốc

D) Lực

Lời giải:

Lực chính là nguyên nhân làm cho thay đổi vận tốc của một chuyển động.

⇒ Đáp án D

Bài 3: Kết luận nào sau đây là không đúng?

A) Lực là nguyên nhân để duy trì chuyển động.

B) Lực là nguyên nhân để khiến vật thay đổi chuyển động.

C) Lực là nguyên nhân để khiến vật thay đổi vận tốc.

D) Một vật bị biến dạng là bởi do có lực tác dụng vào nó.

Lời giải:

Lực có thể làm cho biến dạng, thay đổi về vận tốc của một vật hoặc vừa làm cho biến dạng vừa thay đổi vận tốc của một vật.

⇒ Đáp án A.

Bài 4: Trường hợp nào bên dưới đây cho ta biết được khi chịu tác dụng của lực thì vật vừa có thể bị biến dạng vừa có thể bị biến đổi chuyển động?

A) Gió thổi cành cây đung đưa.

B) Sau khi đập vào mặt vợt thì quả bóng tennis bị bật ngược trở lại.

C) Một vật trong khi đang rơi từ trên cao xuống.

D) Khi hãm phanh một xe đạp chạy chậm dần.

Lời giải:

Sau khi đập vào mặt vợt, quả bóng tennis sẽ bị bật ngược trở lại cho ta biết được khi chịu tác dụng của lực thì vật vừa bị biến dạng và vừa bị biến đổi về chuyển động.

⇒ Đáp án B.

Bài 5: Trong những chuyển động dưới đây, chuyển động nào là do tác dụng của trọng lực?

A) Xe đi ở trên đường.

B) Thác nước chảy đổ từ trên cao xuống.

C) Mũi tên bắn ra từ một cánh cung.

D) Quả bóng khi chạm đất bị nảy bật lên.

Lời giải:

Chuyển động của một thác nước chảy đổ từ trên cao xuống là chuyển động do tác dụng của một trọng lực.

⇒ Đáp án B

Bài 6: Muốn biểu diễn được một vectơ lực thì chúng ta cần phải biết được các yếu tố:

A) Phương, điểm đặt, chiều.

B) Chiều, phương.

C) Độ lớn, điểm đặt, phương.

D) Độ lớn, chiều, phương, điểm đặt.

Lời giải:

Muốn biểu diễn được một vectơ lực thì chúng ta sẽ cần phải biết những yếu tố: phương, độ lớn, chiều, điểm đặt.

⇒ Đáp án D

Bài 7: Một vật trong khi đang chuyển động thẳng với vận tốc v. Muốn vật chuyển động theo một phương cũ và chuyển động nhanh lên thì ta sẽ phải tác dụng một lực như thế nào vào vật? Hãy chọn ra câu trả lời đúng?

A) Cùng phương và cùng chiều với cả vận tốc.

B) Cùng phương và ngược chiều với cả vận tốc.

C) Có phương vuông góc với cả vận tốc.

D) Có phương bất kỳ so với cả vận tốc.

Lời giải:

Ta phải tác dụng một lực có cùng phương và cùng chiều với vận tốc.

⇒ Đáp án A

Bài 8: Phát biểu nào dưới đây là đúng:

A) Khi chỉ có một lực tác dụng lên một vật, vận tốc sẽ không thay đổi.

B) Khi chỉ có một lực tác dụng lên một vật, vận tốc sẽ tăng dần.

C) Khi chỉ có một lực tác dụng lên một vật, vận tốc sẽ giảm dần.

D) Khi chỉ có một lực tác dụng lên một vật, vận tốc có thể sẽ tăng dần và cũng có thể sẽ giảm dần.

Lời giải:

Khi có lực tác dụng lên một vật thì vận tốc của vật đó có thể tăng dần nhưng cũng có thể giảm dần bởi do vì lực có thể khiến cho vận tốc của vật thay đổi.

⇒ Đáp án D

Bài 9: Sử dụng một cụm từ thích hợp để điền được vào trong chỗ trống cho tương ứng với ý nghĩa vật lý: “…. là nguyên nhân làm cho vận tốc của chuyển động được thay đổi”.

A) Véctơ

B) Thay đổi

C) Vận tốc

D) Lực

Lời giải:

Lực có thể làm cho thay đổi, biến dạng vận tốc của một vật hoặc vừa làm cho biến dạng và vừa làm cho thay đổi được vận tốc của vật.

⇒ Lực chính là nguyên nhân làm cho thay đổi vận tốc của chuyển động.

⇒ Đáp án D

Bài 10: Đại lượng nào làm cho vận tốc của một vật thay đổi:

A) Quãng đường

B) Thời gian

C) Công suất

D). Lực

Lời giải:

Lực có thể làm cho thay đổi, biến dạng vận tốc của một vật hoặc vừa làm cho biến dạng và vừa làm cho thay đổi được vận tốc của vật.

⇒ Lực chính là nguyên nhân làm cho thay đổi vận tốc của chuyển động.

⇒ Đáp án D

Bài 11: Dùng một cụm từ thích hợp nhất để điền vào trong chỗ trống:

“Lực là nguyên nhân làm cho vận tốc của chuyển động…”.

A) Tăng

B) Không đổi

C) Giảm

D) Thay đổi

Lời giải:

Lực có thể làm cho thay đổi, biến dạng vận tốc của một vật hoặc vừa làm cho biến dạng và vừa làm cho thay đổi được vận tốc của vật.

⇒ Lực chính là nguyên nhân làm cho thay đổi vận tốc của chuyển động.

⇒ Đáp án D

Bài 12: Treo một vật vào một lực kế, thấy rằng lực kế chỉ 30 N. Dựa vào kết quả thu được, khối lượng vật là bao nhiêu?

A) 3 kg.

B) 30 kg.

C) 0,3 kg.

D) 300 kg.

⇒ Đáp án A

Bài 13: “Một lực tác dụng lên một vật làm cho vận tốc của vật…..”

A) bằng 0

B) tăng

C) giảm

D) thay đổi

⇒ Đáp án D

Bài 14: Hãy chọn lựa ra câu trả lời đúng. Muốn biểu diễn được một vectơ lực chúng ta cần phải biết những yếu tố là:

A) Phương, điểm đặt, chiều.

B) Chiều, phương.

C) Độ lớn, điểm đặt, phương.

D) Độ lớn, chiều, phương, điểm đặt.

⇒ Đáp án D

Bài 15: Khi chỉ có một lực duy nhất tác dụng lên một vật thì vận tốc của vật đó sẽ như thế nào? Chọn ra câu trả lời đúng.

A) Vận tốc không thay đổi

B) Vận tốc tăng dần

C) Vận tốc giảm dần

D) Có thể tăng dần và cũng có thể giảm dần.

⇒ Đáp án D

Bài viết tham khảo thêm:

• Bài 1: Chuyển động cơ học
• Bài 2: Vận tốc
• Bài 3: Chuyển động đều – Chuyển động không đều

Vậy là các em học sinh thân yêu đã cùng với HOCMAI soạn xong bài Bài 4: Biểu diễn lực. Các tốt nhất để có thể ghi nhớ được những kiến thức vừa rồi là viết lại ra vở, các em hãy tóm tắt lại bài học và làm lại một lần nữa những bài tập ôn luyện bên trên ra vở nhé. Các em hãy đừng quên truy cập vào website hoctot.hocmai.vn để có thể tìm thêm cho mình thật nhiều bài học bổ ích nữa nhé!