Trong những văn bản có trong soạn văn 8, thì văn bản “Hai cây phong” mang trong mình một linh hồn rất riêng. Một mẩu chuyện đem lại cho người đọc cảm giác thật yên bình và êm ả. Tác giả Ai-ma-tốp đã thành công trong việc sử dụng hình ảnh hai cây phong làm hình ảnh ẩn dụ cho cội nguồn quê hương Tổ quốc. Không cần phải chần chừ gì nữa, các em học sinh hãy cùng HOCMAI đi vào bài Soạn bài hai cây phong thôi nào!
I. TÁC GIẢ
– Ai-ma-tốp sinh năm 1928 và mất năm 2008 là nhà văn người Cư-gơ-rư-xtan, một đất nước cộng hòa ở vùng Trung Á, trực thuộc Liên Xô ngày trước.
– Ông bắt đầu sự nghiệp, hoạt động sáng tác văn học kể từ năm 1952, khi ông vẫn còn là một sinh viên.
– Đề tài chủ yếu trong những sáng tác của ông là: cuộc sống thật khắc nghiệt nhưng cũng đầy chất lãng mạn, thơ ca của những người dân vùng đồi núi Cư-rơ-gư-xtan…
– Một số tác phẩm bất hủ của Ai-ma-tốp phải kể đến là: Cây phong non trùm khăn đỏ, Người thầy đầu tiên, Con tàu trắng…
II. TÁC PHẨM
1. Xuất xứ
- Đoạn trích “Hai cây phong” nằm trong phần đầu của tác phẩm “Người thầy đầu tiên”.
- Nhan đề “Hai cây phong” được người biên soạn Sách giáo khoa đặt tên.
2. Bố cục văn bản hai cây phong
Gồm 2 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến phần “bên cạnh chúng như một mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh”: Hình ảnh hai cây phong trong cảm nhận và ký ức của nhân vật tôi.
- Phần 2: Phần còn lại: Ký ức tuổi thơ khi xưa của nhân vật tôi với hai cây phong.
3. Tóm tắt bài hai cây phong
Làng Ku-ku-rêu nằm ở vùng ven chân núi, trên một cao nguyên rộng lớn có những khe nước ào ào từ nhiều ngách khác nhau đổ xuống. Phía trên làng trên đỉnh một ngọn đồi có hai cây phong rất lớn trông giống như hai ngọn hải đăng được đặt trên núi vậy. Hai cây phong có tâm hồn riêng, tiếng nói riêng, chan chứa những lời ca êm dịu của làng Ku-ku-rêu. Trong kí ức khi xưa của nhân vật “tôi”, vào lúc năm học cuối trước khi bắt đầu kì nghỉ hè, nhân vật “tôi” đã có những kỉ niệm đẹp đẽ và không thể nào quên với hai cây phong.
III. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Hình ảnh hai cây phong trong cảm nhận của nhân vật tôi
– Vị trí: Hai cây phong nằm ở trên đỉnh và chính giữa một ngọn đồi. Ai đi từ phía nào đến làng cũng đều thấy chúng trước tiên từ phía xa xa, chúng hiện ra trước mắt như hai ngọn hải đăng nằm trên đỉnh núi. Nó trở thành dấu hiệu nhận biết, hình ảnh đặc trưng, biểu tượng của làng Ku-ku-rêu.
– Hai cây phong có tâm hồn riêng, tiếng nói riêng, chan chứa những lời ca êm dịu của làng Ku-ku-rêu: dù có là ban ngày hay ban đêm đều rì rào với nhiều cung bậc khác nhau.
– Hai cây phong gắn bó sâu sắc với sự sống và sinh hoạt đời thường của con người: nơi bọn trẻ con trong làng mỗi dịp nghỉ hè đến, “chạy ào lên phá tổ chim, hai cây phong khổng lồ lại nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời chúng tôi đến với bóng râm mát rượi và tiếng lá xào xạc dịu hiền…”.
– Hai cây phong gắn liền với kỉ niệm về thầy Đuy-sen – người đã vun trồng, xây đắp hy vọng và ước mơ cho những người học trò ở nơi đây.
⇒ Hai cây phong đã trở thành biểu tượng, dấu hiệu nhận biết, hình ảnh đặc trưng của làng Ku-ku-rêu.
2. Ký ức tuổi thơ của nhân vật tôi về hai cây phong
– Nhân vật “tôi” có một tình cảm gắn bó đặc biệt với hai cây phong.
– Những kí ức tuổi thơ bên cạnh hai cây phong.
⇒ Hai cây phong là biểu tượng của tình yêu thương quê hương sâu đậm, gắn liền với những kỉ niệm tuổi thơ tươi đẹp của nhân vật “tôi”.
Tổng kết:
– Nội dung: Đoạn trích “Hai cây phong” đã cho người đọc thấy được tình yêu quê hương hết sức da diết và thật sự xúc động đặc biệt vì hai cây phong gắn với câu chuyện về thầy Đuy-sen – người đã vun trồng ước mơ, niềm tin, hy vọng cho những học trò nhỏ của mình.
– Nghệ thuật: Sự kết hợp giữa miêu tả và biểu cảm, ngòi bút đậm chất hội họa, cách lựa chọn ngôi kể tạo nên hai mạch kể lồng ghép độc đáo.
IV. TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu 1:(Sách giáo khoa Ngữ Văn 8 Tập 1 – trang 100)
Hãy xác định hai mạch kể phân biệt được lồng vào nhau trong “Hai cây phong”. Nhân vật người kể chuyện “tôi” có vị trí như thế nào (nhân danh ai) ở trong từng mạch kể ấy? Vì sao lại có thể nói rằng mạch kể của người kể chuyện xưng “tôi” là quan trọng hơn?
Hướng dẫn giải bài:
– Hai mạch kể phân biệt được lồng ghép vào nhau là: mạch của nhân vật “tôi” và mạch của số đông cá thể“chúng tôi”.
- Từ đầu tới “mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh”: mạch kể chuyện xưng “tôi”.
- Từ “năm học” tới “sau chân trời xanh biêng biếc”: mạch kể chuyện xưng “chúng tôi”.
- Đoạn còn lại: mạch kể trở về với xưng “tôi”.
– Nhân vật xưng “tôi” là người kể chuyện, là một họa sĩ; trong mạch kể xưng “chúng tôi” là ám chỉ tất cả những đứa trẻ con trai khi xưa – người kể chuyện là một đứa trẻ trong số những số những đứa trẻ đó.
– Mạch kể của người kể chuyện xưng “tôi” có phần quan trọng hơn vì nó đi xuyên suốt cả câu chuyện. Người kể chuyện đang nhớ nhung về làng Ku-ku-rêu của mình, bộc lộ tình cảm và cảm xúc dành cho quê hương và những người bạn thời thơ ấu của mình chỉ trong một đoạn văn ngắn.
Câu 2: (Sách giáo khoa Ngữ Văn 8 Tập 1 – trang 100)
Trong mạch kể của người kể chuyện xưng “chúng tôi”, cái gì thu hút người kể chuyện cùng lũ trẻ và khiến cho chúng cảm thấy ngây ngất? Tại sao có thể nói người kể chuyện đã miêu tả hình ảnh hai cây phong và quang cảnh ở nơi đây bằng ngòi bút đậm chất hội họa?
Hướng dẫn giải bài:
– Trong mạch kể của người kể chuyện xưng “chúng tôi”, điều thu hút người kể chuyện cùng bọn trẻ và làm cho chúng ngây ngất:
- “Cứ vào cuối năm học, trước khi bắt đầu nghỉ hè là bọn con trai chúng tôi lại chạy ào lên đây phá tổ chim…”.
- Hình ảnh “hai cây phong khổng lồ lại nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời chúng tôi đến với bóng râm mát rượi và tiếng lá xào xạc dịu hiền…”.
– Lý do: Hình ảnh hai cây phong và quang cảnh được hiện lên với đầy đủ màu sắc và đường nét:
- Đường nét phóng khoáng: dải đất, dòng sông, thảo nguyên (dải thảo nguyên hoang vu),đám mây, đồng cỏ, khe nước (những khe nước ào ào từ nhiều ngách đá đổ xuống),…
- Màu sắc vừa sống động vừa huyền ảo: sương trắng mờ đục, sông bạc lấp lánh, xanh thẳm biếc…
Câu 3: (Sách giáo khoa Ngữ Văn 8 Tập 1 – trang 101)
Trong mạch kể chuyện của người kể chuyện xưng “tôi”, nguyên nhân nào khiến cho hình ảnh hai cây phong chiếm vị trí trung tâm chủ đạo và gây xúc động sâu sắc cho người kể chuyện? Tại sao có thể nói rằng trong mạch tự sự xen lẫn miêu tả này, hình ảnh hai cây phong được miêu tả hết sức sống động, như hai con người bình thường và không chỉ thông qua mỗi sự quan sát của người họa sĩ.
Hướng dẫn giải bài:
– Trong mạch kể chuyện của người kể chuyện xưng “tôi”, hình ảnh hai cây phong chiếm vị trí trung tâm chủ đạo và gây xúc động sâu sắc thấm thía cho người kể chuyện vì:
- Hai cây phong là biểu tượng, dấu hiệu nhận biết của làng Ku-ku-rêu.
- Hai cây phong gắn với những kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò.
- Hai cây phong gợi nhớ về người thầy Đuy-sen – người đem đến niềm hy vọng, ước mơ, đam mê cho những học trò của mình.
– Trong mạch tự sự xen lẫn miêu tả này, hai cây phong được miêu tả hết sức sống động, như hai con người bình thường và không chỉ thông qua mỗi sự quan sát của người họa sĩ vì:
- Dưới con mắt của một người họa sĩ: hai cây phong hiện lên hết mực sinh động “nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, không ngớt tiếng rì rào theo nhiều cung bậc khác nhau…”.
- Nhưng còn dưới con mắt của một thi sĩ: hai cây phong giống như là con người có “một tâm hồn riêng, một tâm hồn chan chứa những lời ca êm dịu”.
⇒ Hai cây phong được miêu tả một cách hết sức sống động, có tâm hồn dường như giao cảm và gắn bó sâu sắc với con người nơi đây.
Câu 4: Ý nghĩa hình ảnh hai cây phong:
Hướng dẫn giải bài:
Từ hình ảnh hai cây phong, tác giả Ai-ma-tốp đã thành công trong việc làm gợi lên trong lòng người đọc về tình yêu thương với cuộc sống nơi quê hương đất nước trong mỗi con người – nơi cội nguồn sinh ra của mỗi cuộc đời – thật giản dị, sâu sắc, đong đầy yêu thương và cảm động bởi hình ảnh quê hương được gửi gắm thông qua hình tượng hai cây phong in hằn trong tâm trí người kể chuyện nguyên vẹn chẳng phai mờ.
Bài viết tham khảo thêm:
- Soạn bài Chiếc lá cuối cùng
- Soạn bài Chương trình địa phương (phần tiếng Việt)
- Soạn bài Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
Chúng ta đã cùng nhau làm xong bài Soạn bài Hai cây phong rồi đấy các em học sinh thân mến. Một văn bản hết sức trong sáng và chan chứa biết bao nhiêu cảm xúc mà tác giả Ai-ma-tốp đã gửi gắm phải không các em? HOCMAI rất mong rằng chỉ với bài viết này, các em đã có thể hiểu hết nội dung của bài và soạn bài một cách chi tiết trước khi tới trường. HOCMAI đã soạn thêm rất nhiều văn bản khác nữa tại hoctot.hocmai.vn, các em truy cập vào website và tham khảo nhé!
