Trong bài Soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1 chi tiết Ngữ Văn 9 này, HOCMAI đã tóm tắt lại lượng kiến thức các em cần chú ý, hướng dẫn giải chi tiết và gợi ý trả lời phần câu hỏi trắc nghiệm và phần tự luận trong SGK Ngữ văn 9 tập 1.
Bài viết tham khảo thêm:
I. Những nội dung cơ bản cần nắm
1. Phần đọc – hiểu
a) Truyện trung đại
Truyện trung đại là thể loại truyện văn xuôi chữ Hán, ra đời ở trong khoảng thời gian từ thế kỉ X tới cuối thế kỉ XIX.
– Đặc trưng thể loại:
- Nội dung phong phú và thường có tính chất giáo huấn
- Nhân vật được miêu tả chủ yếu qua ngôn ngữ trực tiếp bởi người kể chuyện, qua ngôn ngữ và hành động đối thoại của nhân vật.
- Cốt truyện thường là đơn giản
Xem lại chi tiết các truyện trung đại đã học ở chương trình lớp 9 tại bài viết Soạn bài Soạn bài Kiểm tra truyện trung đại
b) Truyện hiện đại và Thơ hiện đại
Truyện hiện đại là truyện có những sự đổi mới mà ở những những truyện khác không có được.Thường là những câu chuyện được kể bằng văn xuôi với xu hướng súc tích, ngắn gọn và tập trung vào một tình huống.
Thơ hiện đại là thơ có những sự đổi mới mà ở những những thơ khác không có được. Là hình thức văn học sáng tác nhằm phản ánh cuộc sống, thể hiện được những cảm xúc, tâm trạng, giàu tính hình ảnh và nhất là có tính nhịp điệu.
Xem thêm tại bài viết Soạn bài Kiểm tra thơ và truyện hiện đại
c) Văn bản nhật dụng
Văn bản nhật dụng là kiểu văn bản thường xuyên được sử dụng trong đời sống hàng ngày. Từ “nhật dụng” thể hiện tính chất trong việc sử dụng. Nhật mang tới các ghi chép cho những sự việc xảy ra hàng ngày xung quanh bên người viết. Trong đó bằng chính ngòi bút và chất riêng của người viết để mang tới văn bản sự chất lượng, giá trị nghệ thuật gửi tới người đọc.
2. Phần Tiếng Việt
Ở phần này, các em học sinh cần chú ý tới các phần kiến thức:
- Các phương châm hội thoại và Các phương châm hội thoại (tiếp theo)
- Cách dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp
- Thuật ngữ
- Sự phát triển từ vựng
- Vốn từ
Ngoài ra, các em học sinh cần tổng hợp lại kiến thức tiếng Việt đã được học ở cả bốn lớp trong chương trình cấp THCS.
3. Phần Tập làm văn
Ở phần này, các em học sinh cần chú ý tới các phần kiến thức:
- Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
- Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
- Nghị luận trong văn bản tự sự
- Đối thoại và độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
II. Cách ôn tập và hướng dẫn kiểm tra, đánh giá
Phần I. Trắc nghiệm
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 |
| A | D | C | D | C | D | C | B | C | C | D |
D |
Phần II. Tự luận
Câu 1 | Trang 228 SGK Ngữ văn 9 – Tập 1
Tóm tắt truyện Lặng lẽ Sa Pa | Nguyễn Thành Long (hoặc truyện Cố Hương | Lỗ Tấn) ở trong nửa trang giấy thi.
Gợi ý:
Lặng lẽ Sa Pa là câu chuyện có nội dung chính kể về nhân vật anh thanh niên công tác ở trên đỉnh núi Yên Sơn trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Công việc chính của anh là thực hiện công tác khí tượng nhằm cung cấp các số liệu về thời tiết đã thu thập được.
Trong một lần nọ, khi anh được gặp gỡ với những người ở dưới xuôi lên – Ông họa sĩ và cô kĩ sư. Anh đã kể lại cho họ nghe về công việc, cuộc sống hàng ngày của bản thân. Tuy công việc có vất vả nhưng anh vẫn tự giác, nghiêm túc và có trách nghiệm thực hiện mỗi ngày. Ông họa sĩ đã phát hiện ra phẩm chất cao quý và tâm hồn chân thực của anh nên ngỏ ý muốn vẽ một bức chân dung tặng anh. Tuy nhiên anh đã từ chối và giới thiệu với ông họa sĩ những người mà anh ngưỡng mộ và cho là xứng đáng để vẽ hơn anh.
Khi ra về, anh tặng họ một làn trứng. Sau chuyến đi đó, anh thanh niên đã để lại những ấn tượng tốt đẹp đối với ông họa sĩ và cô kĩ sư về những người lao động đang âm thầm làm việc, cống hiến sức lực cho đất nước.
Câu 2 | Trang 228 SGK Ngữ văn 9 – Tập 1
Chọn một trong hai đề sau:
Đề 1: Viết bài thuyết minh giới thiệu về các nét chính ở trong tác phẩm truyện Kiều của Nguyễn Du
Đề 2: Kể lại một câu chuyện đáng nhớ của chính bản thân, trong đó có sử dụng thêm yếu tố nghị luận và miêu tả nội tâm.
Gợi ý:
Đề 1: Gợi ý dàn bài
I. Mở bài
– Giới thiệu chung về tác giả tác phẩm – Nguyễn Du: Là một đại thi hào dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới.
– Giới thiệu chung về tác phẩm “Truyện Kiều”: Là kiệt tác của đại thi hào Nguyễn Du, là tác phẩm kinh điển của nền văn học Việt Nam đã được dịch ra nhiều thứ tiếng ở trên thế giới.
II. Thân bài
– Tên gọi là: Đoạn trường tân thanh | Tiếng kêu mới đứt ruột.
– Dung lượng bao gồm 3254 câu thơ lục bát.
– Nguồn gốc: Được sáng tác dựa theo cốt truyện của “Kim Vân Kiều truyện” – Tiểu thuyết chương hồi của tác giả Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc). Nguyễn Du đã “hoán cốt đoạt thai” tác phẩm này, và đem lại những sáng tạo mới mẻ về cả nội dung lẫn nghệ thuật cho “Truyện Kiều”.
– Thể loại: truyện Nôm bác học.
– Tóm tắt lại tác phẩm.
– Giá trị tư tưởng:
- Thể hiện khát vọng về tình yêu lứa đôi tự do và ước mơ công lí.
- Là tiếng kêu thương tới đứt ruột cho thân phận của con người, đặc biệt là thân phận người phụ nữ tài sắc ở trong xã hội phong kiến.
- Là bản cáo trạng đanh thép về tội ác của các thế lực đen tối ở trong xã hội cũ. Nguyễn Du đã phê phán sự “lên ngôi” của thế lực đồng tiền một cách mạnh mẽ .
- Là bức chân dung về tinh thần tự họa của tác giả Nguyễn Du, với “con người mắt trông thấu cả sáu cõi | tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời”, một trái tim chan chứa tình yêu thương với con người.
– Giá trị nghệ thuật:
- Về nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Nghệ thuật tự sự mới mẻ
- Giá trị về thể loại
- Ngôn ngữ điêu luyện, trong sáng, giàu sức gợi tả và gợi cảm; sử dụng biện pháp ẩn dụ; sử dụng điển cố,…
- Giọng điệu cảm thương phù hợp với chủ nghĩa nhân đạo thống thiết của tác giả Nguyễn Du.
III. Kết bài
– Khẳng định tấm lòng tài năng của tác giả Nguyễn Du và sức sống bất diệt của tác phẩm “Truyện Kiều”.
Đề 2: Gợi ý dàn bài
I. Mở bài
– Giới thiệu về một câu chuyện đáng nhớ: từ thời thơ ấu, ở quê đã có một kỉ niệm đáng nhớ với người thân, bạn bè.
– Ấn tượng của bản thân về câu chuyện đó: Đó là một bài học về tình bạn, về gia đình, về phẩm chất cao đẹp,… mà em không thể quên.
II. Thân bài
– Hoàn cảnh xảy ra câu chuyện
– Diễn biến của câu chuyện
– Kết quả của câu chuyện
– Nêu lên suy nghĩ và cảm nhận của bản thân
III. Kết bài
– Câu chuyện là một kỷ niệm như thế nào với em? (mãi không thể quen, ấn tượng sâu sắc,…)
– Bài học rút ra sau câu chuyện.
Trên đây là chi tiết nội dung bài viết hướng dẫn Soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1 do HOCMAI biên soạn gửi đến các em học sinh. Mong rằng với các em sẽ ôn tập thật kỹ để có thể nắm vững các kiến thức cần thiết cho bài kiểm tra trên lớp sắp tới.
